«Η ΠΛΑΤΥΤΕΡΑ» ΣΥΝΔΕΣΜΟΣ ΦΙΛΩΝ ΑΓΙΟΥ ΟΡΟΥΣ: Εργασίες ανακαίνισης στο Παντοκρατορινό Κελλί του «Αξιόν Εστίν»

Κυριακή 20 Σεπτεμβρίου 2020

Εργασίες ανακαίνισης στο Παντοκρατορινό Κελλί του «Αξιόν Εστίν»

Στο Ιερό Παντοκρατορινό Κελλί του «Αξιόν Εστίν» στο Άγιον Όρος φυλάσσεται η Εικόνα η οποία είναι η συνέχεια της Παναγίας του Κύκκου που προστατεύει όλη την Κύπρο, έτσι και το “Άξιόν Εστιν” προστατεύει όλο το ‘Άγιον Όρος.

Η Παναγία του Κύκκου αποτελεί την έκφραση τιμής της Θεοτόκου προς τον Θεάνθρωπο Υιό Της, ενώ η Παναγία του Άξιόν Εστιν αποτελεί την έκφραση τιμής του Χριστού μας, των Αγίων Πάντων

και όλων των επουρανίων δυνάμεων προς το πανάχραντο πρόσωπό Της.

Το Άξιόν Εστιν συνεορτάζει με τον απόστολο Βαρνάβα, ιδρυτή της Αποστολικής Εκκλησίας της Κύπρου και συνεορτάζει, επίσης, με τον Αξιονεστίτη όσιο Γαβριήλ, που πρώτος αξιώθηκε να

ακούσει τον αγγελοσύνθετο ύμνο του ”Αξιόν Εστιν” από τον θείο Αρχάγγελο Γαβριήλ…

Όπως γράφει για το Κελλίον του Αξιόν Έστιν» στο Συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου: Κοντά στη Σκήτη του Αγίου Ανδρέα, στις Καρυές του Αγίου Όρους και σε μία τοποθεσία ευρύτερα γνωστή ως “Λάκκος του Άδειν” βρίσκεται το ιστορικό κελλί του “Άξιόν Εστιν”. Εδώ, το 982 μ.Χ. ψάλθηκαν για πρώτη φορά προς την Παναγία μας τα λόγια που συνθέτουν τον πασίγνωστο Θεομητορικό ύμνο: «Άξιόν Εστιν ως αληθώς, μακαρίζειν σε την Θεοτόκον, την αειμακάριστον και παναμώμητον και μητέρα του Θεού ημών».

Τους στίχους αυτούς απήγγειλε για πρώτη φορά ο Αρχάγγελος Γαβριήλ μπροστά στην εικόνα της Παναγίας και έπειτα εξαφανίστηκε προτρέποντας όλους τους χριστιανούς:

– “Έτσι να ψάλλετε από δω και στο εξής, όλοι στη Παναγία μας”

Έκτοτε και με απόφαση του Πατριάρχη, η εικόνα μεταφέρθηκε στο ναό του Πρωτάτου στις Καρυές και αποτελεί σήμερα την εφέστιο αλλά και την κορυφαία θαυματουργό εικόνα όλου του Αγίου Όρους. Χάριν του παράδοξου αυτού θαύματος, μετονομάσθηκε σε “Άξιόν Εστιν” και είναι ένα από τα σημαντικότερα κειμήλια της Αθωνικής Πολιτείας. Η εικόνα αυτή, τυγχάνει ιδιαίτερης τιμής και αγάπης από ευλαβείς χριστιανούς ανά την υφήλιο.

Αντίγραφο του“Άξιόν Εστιν” που βρίσκεται στην είσοδο του κεντρικού κτιρίου.

Στο βιβλίο του Ανδρέου μοναχού με τίτλο “Το Άγιον Όρος” πληροφορούμαστε ότι, στις αρχές του 20ου αιώνα το θαύμα της αρχαγγελικής ωδής προς τη Θεομήτορα προσείλκυσε ασκητές απ’ όλο το κόσμο. Περιμετρικά του “Άξιόν Εστιν” δημιουργήθηκαν 50 καλύβες με ασκητές διαφόρων εθνικοτήτων, αλλά και το ίδιο το κελλί αποτέλεσε το τόπο μετάνοιας και ασκητικής βιωτής για Έλληνες, Ρώσους, Βούλγαρους και Ρουμάνους μοναχούς.

Όμως το σχίσμα του 1924 και ο διχασμός του Αγίου Όρους μεταξύ Παλαιού και Νέου Ημερολογίου δεν άφησε το κελλί ανεπηρέαστο. Η ολιγοστή διαδοχή και η έλλειψη μοναχών οδήγησε το “Άξιόν Εστιν” σε εγκατάλειψη και πνευματικό μαρασμό.

Σήμερα, 90 χρόνια μετά, το ιστορικό αυτό κελλί παρουσιάζει σημαντικότατες φθορές οι οποίες με την πάροδο του χρόνου γίνονται όλο και πιο κρίσιμες.

Συγκεκριμένα:

1. Υπάρχει έντονο πρόβλημα στατικότητας του κτιρίου

2. Είναι ανάγκη να γίνουν ειδικά αντιπλημμυρικά έργα και στεγανοποίηση των θεμελίων του κτιρίου

3. Τοίχοι με ρωγμές , διαλυμένες

4. Πτέρυγες και άλλα κτίρια έχουν πλήρως καταρρεύσει

Την ευθύνη της αποκατάστασης έχει αναλάβει ο ιερομόναχος και γέροντας του κελιού π. Λουκιανός. Με τη βοήθεια της πενταμελούς συνοδείας του, αγωνίζεται με πενιχρά μέσα να ανταπεξέλθει στις πολλαπλές δυσκολίες που προκύπτουν από τη πολυχρόνια εγκατάλειψη του κτιρίου. Με τη φροντίδα της Ι.Μ Παντοκράτορος έχει ανοιχθεί ειδικός τραπεζικός λογαριασμός, υποστήριξης και ενίσχυσης του έργου αναστήλωσης.

Μνημείο μεγάλης πνευματικής και πολιτιστικής αξίας, το Ιερόν Κελλίον «Άξιον εστίν» είναι άκρως συνυφασμένο με τη τοπική αγιορείτικη παράδοση. Μέσα στο ναό του και πριν περίπου 1.000 χρόνια, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ με τη μορφή άγνωστου μοναχού πρωτοέψαλλε τον ύμνο που ψάλλεται σε ολόκληρο τον Άθω και την Ορθόδοξη Εκκλησία αναά τον κόσμο: τον ύμνο του «Άξιον Εστίν».

Στο συναξαριστή του Αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου για την 11η Ιουνίου (ημέρα επιτελέσεως του θαύματος) αναφέρεται:

«Σε κοντινή απόσταση από τις Καρυές, την πρωτεύουσα του Αγίου Όρους, ζούσε ένας ενάρετος Ιερομόναχος με το νέο μαθητή του. Μία εσπέρα Σαββάτου, ο Γέροντας ξεκίνησε να πάει στην αγρυπνία στο Ναό του Πρωτάτου, αφήνοντας μόνο τον μαθητή του. Βραδιάζοντας, ένας άγνωστος μοναχός χτύπησε τη πόρτα και ο μαθητής τον δέχθηκε για να περάσει εκεί τη νύχτα. Την ώρα του Όρθρου σηκώθηκαν να ψάλλουν την ακολουθία στην μικρή τότε Εκκλησία.

Φθάνοντας, όμως, στην θ΄ ωδή, ενώ ο μαθητής έψαλλε: »Την Τιμιωτέραν των Χερουβίμ,» μπροστά στην εικόνα της Θεοτόκου, ο ξένος παρενέβαλε πριν από αυτό τα εξής:

‘ Άξιόν Εστιν ως αληθώς μακαρίζειν σε την Το θαύμα του»Άξιόν Εστιν και η επίσκεψη του Αργαγγέλου Γαβριήλ στο Όσιο Γαβριήλ Ακούγοντας για πρώτη φορά τα λόγια αυτά ο μαθητής παραξενεύτηκε και ζήτησε από τον φιλοξενούμενο να γράψει τον ύμνο. Καθώς, όμως, δεν υπήρχε χαρτί ο μοναχός χάραξε βαθιά και άκοπα σε μια πέτρινη πλάκα προσθέτοντας:

»Στο εξής έτσι να ψάλλουν όλοι οι Χριστιανοί τον ύμνο της Θεοτόκου.» Λέγοντας αυτά έγινε άφαντος.

Επιστρέφοντας ο Γέροντας άκουσε την διήγηση και είδε την χαραγμένη πλάκα. Τότε κατάλαβε ότι ο ξένος μοναχός δεν ήταν άλλος από τον Αρχάγγελο Γαβριήλ. Μετέβη τότε να ανακοινώσει το θαύμα στον Πρώτο του Αγίου Όρους και στους άλλους Γέροντες. Αυτοί έστειλαν την αγγελοχάρακτη πλάκα στον Πατριάρχη και στον αυτοκράτορα έτσι ώστε ο ύμνος να διαδοθεί σε όλο τον Ορθόδοξο κόσμο και μετέφεραν την εικόνα μπροστά στην οποία είχε γίνει το θαύμα στο Ναό του Πρωτάτου, όπου βρίσκεται έκτοτε, ενθρονισμένη πίσω από το θυσιαστήριο ως Παντάνασσα, Ηγουμένη, Προστάτις του Αγίου Όρους και όλων των πιστών.»

Το παραπάνω παράδοξο θαύμα έλαβε χώρα το 982 μ.Χ., σηματοδοτώντας το κελλί του “Άξιόν Εστιν” ως ένα από τα αρχαιότερα κτίσματα του Όρους, ως το αρχαιότερο χώρο του Αγιορείτικου Ησυχασμού αφού η ιστορία του ξεπερνά πλέον τα 1.000 έτη. Επιπρόσθετα η εικόνα του κελλιού, της Παναγίας του “Άξιόν Εστιν” είναι η πλέον ονομαστή και θαυματουργός εικόνα στο Περιβόλι της Παναγίας. Τέσσερις φορές βγήκε από τον Άθω για να τιμηθεί από τον λαό, σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Κύπρο. Είναι δεξιοκρατούσα τύπου Ελεούσας, σύμφωνα με το πρότυπο της Παναγίας του Κύκκου, η οποία κατά τη παράδοση αποτελεί εικόνα του Ευαγγελιστού Λουκά που αγιογράφισε κατ’ εντολή Της.

Όπως, λοιπόν, η Παναγία του Κύκκου προστατεύει την Αγιoτόκο Κύπρο, έτσι και η Παναγία του “Άξιόν Εστιν” προστατεύει το ‘Άγιον Όρος’. Γι’ αυτό και τα αγαπημένα όρη της Θεοτόκου είναι ο ‘Άθως και το Τρόοδος. Επίσης, οφείλουμε να πούμε ότι ο ύμνος είναι αρχαγγελικός και ο πιο κορυφαίος προς Αυτή, εξαίροντας τον μοναδικά απαραίτητο ρόλο της για την σωτηρία του κόσμου.

Η εικόνα του “Άξιόν Εστιν” συνεορτάζει με τον ιδρυτή της Εκκλησίας της Κύπρου και πρωτόθρονο των εβδομήκοντα αποστόλων του Χριστού, τον απόστολο Βαρνάβα, στις 11 Ιουνίου.