Με αφορμή έναν πίνακα για τη Μονή Εσφιγμένου

Ο θεσσαλονικιός δημιουργός Ν.Γ.Πεντζίκης (1908-1993) επισκέφθηκε το Άγιον Όρος 94 φορές (1933-1992), γεγονός που φανερώνει τη βαθιά γνώση του για την Αθωνική Πολιτεία.
Το 1970 κυκλοφορεί το βιβλίο του Προς Εκκλησιασμόν από τις εκδόσεις του Πατριαρχικού Ιδρύματος Πατερικών Μελετών Θεσσαλονίκης.
Το επόμενο έτος, 1971, «ο Οικουμενικός Πατριάρχης Αθηναγόρας του απονέμει το οφφίκιο του Άρχοντος Μυρεψού της του Χριστού Μεγάλης Εκκλησίας».
Τα χρόνια εκείνα (1970-1976) ο Πεντζίκης ζωγραφίζει έναν πίνακα με θέμα: «Άγιοι και Άνθη της 20ης Απριλίου» τον οποίο «εμπνεύστηκε, όπως [...] είπε», στον γιατρό Σφυρίδη το 1976, «από τη Μονή Εσφιγμένου του Αγίου Όρους».
Ο φιλότεχνος, γιατρός και συγγραφέας, ο οποίος ενδιαφέρθηκε για την αγορά του εν λόγω πίνακα, σημειώνει ότι «χωρίζεται σε δύο μέρη. Στο πάνω απεικονίζονται οι ζώντες πατέρες της Μονής, ενώ στο κάτω οι κεκοιμημένοι ως λουλούδια με ανθρώπινη μορφή.
Κυρίαρχη είναι η φιγούρα του ηγούμενου, που επεκτείνεται και στα δύο επίπεδα».

Ας δούμε όμως τι λέγει ο Σφυρίδης, με αφορμή τον εν λόγω έργο, στο κείμενό του με τίτλο:
ΣΤΗ ΜΟΝΗ ΕΣΦΙΓΜΕΝΟΥ
«Πρώτη φορά που αγόρασα πίνακα ζωγραφικής από τον Ν.Γ.Πεντζίκη», σημειώνει, «ήταν το 1976, όταν μαζί με τον φίλο μου Στάθη Τσεκούρα, που ανήκε τότε στον πνευματικό κύκλο του Πεντζίκη, πήγαμε στο σπίτι του.
Το μάτι μου στάθηκε σ’ ένα του έργο που είχε τίτλο ‘‘Άγιοι και άνθη’’, που το εμπνεύστηκε, όπως μας είπε, από τη Μονή Εσφιγμένου του Αγίου Όρους. Ο πίνακας, δουλεμένος με σινική και κραγιόνια, χωρίζεται σε δύο μέρη.
Στο πάνω απεικονίζονται οι ζώντες πατέρες της Μονής, ενώ στο κάτω οι κεκοιμημένοι ως λουλούδια με ανθρώπινη μορφή. Κυρίαρχη είναι η φιγούρα του ηγούμενου, που επεκτείνεται και στα δύο επίπεδα.
Ζήτησα από τον Πεντζίκη να μου εξηγήσει το νόημα του πίνακα. Μου είπε ότι οι πατέρες δεν πεθαίνουν, αλλά συνεχίζουν τη ζωή τους ως άνθη κάτω από τη γη.
Η κεντρική φιγούρα στη μέση του πίνακα απεικονίζει τον τότε ηγούμενο που βρισκόταν από τη μέση και πάνω εν ζωή, ενώ το άλλο μισό του σώματός του ήταν κάτω από το χώμα, μαζί με τα άνθη των κεκοιμημένων εν Χριστώ αδελφών του.
Και γιατί αυτό; τον ρώτησα.
Γιατί έπασχε από λευχαιμία κι ετοιμαζόταν να μεταβεί από τη μια ζωή στην άλλη [...]
Με το που είδα [...] τον πίνακα [...] ένιωσα κάτι σαν τρεμούλα εντός μου, γιατί τον ηγούμενο αυτόν τον ήξερα –θυμόμουνα τότε και το όνομά του- γιατί εγώ, ως γιατρός πήγαινα στη Μονή Εσφιγμένου μια φορά το μήνα, και του έκανα μετάγγιση αίματος.
Από το 1973, αν θυμάμαι καλά, οι πατέρες της Μονής χαρακτηρίστηκαν ζηλωτές, σχισματικοί και δεν ξέρω τι άλλο, διότι δεν μνημόνευαν τον πατριάρχη της Κωνσταντινούπολης, που θεωρείται ως ο πνευματικός πατέρας του Αγίου Όρους.
Έτσι άρχισαν οι φασαρίες που πήραν μεγάλη έκταση και δημοσιότητα. Ήταν τότε που, με παρέμβαση της Ιεράς Επιστασίας στις Καρυές και με τη σύμφωνη γνώμη του Φαναρίου, απαγόρευσαν κάθε είσοδο και έξοδο των μοναχών της Μονής, οι οποίοι παρέμεναν αποκλεισμένοι στο μοναστήρι και αντιστέκονταν αγρίως σε κάθε απόπειρα βίαιης απομάκρυνσής τους.

Έτσι ο ηγούμενος με τη λευχαιμία δεν μπορούσε να πάει ούτε στο νοσοκομείο για νοσηλεία.
Μάης του 1974 ήταν, όταν ο ψυχίατρος Αλέκος Καρίπης (ήμουν για χρόνια ο καρδιολόγος της κλινικής του), που φαίνεται να διατηρούσε στενούς δεσμούς με τους έγκλειστους μοναχούς της Μονής Εσφιγμένου, με κάλεσε στο γραφείο του για να μου ζητήσει μια μεγάλη χάρη, όπως μου είπε:
Να την ακούσω πρώτα, Αλέκο, του απάντησα, κι αν περνάει κάτι από το χέρι μου θα το κάνω.
Μου ανέλυσε λεπτομερώς πώς ήταν η κατάσταση στη Μονή, για τη λευχαιμία του ηγούμενου, που δεν μπορούσε να βγει από το μοναστήρι και να πάει στο νοσοκομείο, γιατί θα τον συλλάμβαναν, για να καταλήξει πως η μόνη λύση ήταν να γίνουν οι μεταγγίσεις εντός της Μονής.
Πρόσεξε, μου είπε, όλα είναι κανονισμένα. Κάθε Σάββατο πρωί, μια φορά τον μήνα, θα έρχεται μια μερσεντές στο σπίτι σου για να σε μεταφέρει στα Νέα Ρόδα. Εκεί θα σου δίνουν μια βαλίτσα-ψυγείο, όπου θα υπάρχει η φιάλη με το αίμα.
Μη στενοχωριέσαι, θα έχουν προηγηθεί οι εξετάσεις συμβατότητας.
Από τα Νέα Ρόδα θα σε παραλαμβάνει ένα καΐκι και θα σε πηγαίνει στη Μονή. Εσένα, ως γιατρό, κανένας δεν μπορεί να σου απαγορεύσει την είσοδο.
Θα κάνεις τη μετάγγιση στον γέροντα, κι ύστερα το καΐκι πάλι θα σε φέρνει στα Νέα Ρόδα, όπου θα σε περιμένει η μερσεντές για επιστροφή στη Θεσσαλονίκη. Κι όλα αυτά υπό έναν όρο: η Μονή θα σε πληρώνει κανονικά.
Τα λεφτά θα σου τα δίνω εγώ, έχω λογαριασμούς μαζί τους.
Δέχεσαι; [...] δέχτηκα, μπορώ να πω, ευχαρίστως. Κι αυτή η ιστορία κράτησε κοντά έναν χρόνο, αν θυμάμαι καλά.
Την εντολή για το πότε θα γινόταν η επόμενη επίσκεψη, μου την έδινε τηλεφωνικά, ημέρα Πέμπτη, ένας άγνωστός μου άνθρωπος (μπορεί να μου είχε πει το όνομά του, αλλά τώρα δεν το θυμάμαι):
Γιατρέ το Σάββατο κανονικά. Στις οκτώ το πρωί θα βρίσκομαι με το αμάξι μου κάτω από την πόρτα του σπιτιού σου.
Στο μοναστήρι, ένα καλογεράκι με πήγαινε στο κελί του γέροντα, που, αν θυμάμαι καλά, βρισκόταν στον τρίτο όροφο της Μονής, η οποία έμοιαζε με βυζαντινό φρούριο. Χώρος σχετικά ευρύχωρος, αν τον συγκρίνει κανείς με τα άλλα κελιά των μοναχών.
Φωτιζόταν από ένα μεγάλο παράθυρο, κάτι σαν μπαλκονόπορτα, χωρίς όμως εξώστη. Στους τοίχους εικόνες αγίων. Ένα τραπέζι παλιό, ξύλινο, μ’ ένα μπρούτζινο κηροπήγιο πάνω του και το κερί πάντα αναμμένο, μου είχαν κάνει εντύπωση.
Δεν συγκρατώ λεπτομέρειες ύστερα από τόσα χρόνια, παρά μόνο το γεγονός ότι ο ηγούμενος ήταν πάντα ξαπλωμένος στο κρεβάτι του. Του φιλούσε το χέρι ο υποτακτικός του, ακολουθούσα εγώ, κι άρχιζε η διαδικασία της μετάγγισης, που διαρκούσε τέσσερις με πέντε ώρες.
Μετά ερχόταν πάλι το καλογεράκι και με οδηγούσε στην κουζίνα τους, όπου έτρωγα ένα λιτό φαγητό (συνήθως όσπρια, άλλοτε με λάδι κι άλλοτε νερόβραστα) κι έπινα ένα ποτηράκι κόκκινο κρασί –παραγωγή τους [...]
Η αλήθεια είναι ότι τον γέροντα δεν τον είδα ποτέ όρθιο. Υπολόγισα όμως πως έπρεπε να ήταν ψηλός, αλλά κάτισχνος και πάντα χλωμός [...] τις περισσότερες φορές παρέμενε σιωπηλός σαν μισοκοιμισμένος, αλλά υπήρχαν και κάποιες φορές που ήθελε κουβέντα.

Άλλοτε μου έλεγε κάτι για την ιστορία της Μονής, πως ιδρύθηκε, κατά την παράδοση, από την αυτοκράτειρα Πουλχερία τον πέμπτο αιώνα μ.Χ. κι ότι ηγούμενος του μοναστηριού κατά τον δέκατο τέταρτο αιώνα διετέλεσε για κάποιο διάστημα και ο Γρηγόριος Παλαμάς:
Ο πολιούχος άγιος της πόλης σου, της Θεσσαλονίκης, θυμάμαι πως το τόνισε αυτό για να το ακούσω, επειδή η φωνή του έβγαινε με κόπο, ψιθυριστά.
Η ομιλία του όμως ζωήρευε όταν θύμωνε. Τα είχε με τον πατριάρχη Αθηναγόρα που συναντήθηκε το 1965 με τον πάπα Παύλο τον ΣΤ΄ και αρχίσαμε πάλι τις κουμπαριές με τους καθολικούς.
Αυτή ήταν η αιτία, μου είπε, που έπαψαν να τον θεωρούν πνευματικό τους πατέρα και να τον μνημονεύουν.
Η Ιερά Κοινότητα μας έδιωξε, με εντολή από το Φανάρι. Και τι δεν μας έσυραν⸱ ότι είμαστε ζηλωτές, σχισματικοί, κι εγώ δεν ξέρω τι άλλο.
Έτσι κι εμείς αποφασίσαμε να θεωρούμε πνευματικό μας πατέρα τον αρχιεπίσκοπο Αυξέντιο κι από πέρσι άρχισαν αυτά που βλέπεις.
Θέλουν να μας διώξουν από τη Μονή και από το κονάκι μας στις Καρυές και να φέρουν μιαν άλλη αδελφότητα. Εμείς, όμως, ταμπουρωθήκαμε, κι εδώ και στις Καρυές, κι αρχίσαμε έναν αγώνα μέχρις εσχάτων. Κατάλαβες; [...]
Τα τηλεφωνήματα για μεταγγίσεις του γέροντα έπαψαν ξαφνικά τον Μάη του 1975. Ήταν η εποχή που, μετά τη χούντα, είχα μπλεχτεί γερά με τον ιατρικό συνδικαλισμό και ξέχασα ή αδιαφόρησα να μάθω τι είχε απογίνει ο γέροντας.
Τον Νοέμβριο του 2007, το Μορφωτικό Ίδρυμα της Εθνικής Τράπεζας, διοργάνωσε στο παράρτημά του στη Θεσσαλονίκη μια έκθεση ζωγραφικής, με έργα διαφόρων ζωγράφων [...] εμπνευσμένα από το Άγιον Όρος.

Εκεί γνώρισα τον μοναχό Ιουστίνο [...] Σιμωνοπετρίτη. Άνθρωπος καλλιεργημένος, με στέρεη γνώση των εικαστικών πραγμάτων του τόπου μας και όχι μόνο, είχε βάλει σκοπό της ζωής του να δημιουργήσει μια Αγιορείτικη Φωτοθήκη και μια αντίστοιχη Πινακοθήκη στις Καρυές. [...] μάθαινε πού βρίσκονταν οι πίνακες αυτοί [...] και με την ευλογία [...] του μοναστηριού του [...] πήγαινε και τους αγόραζε. Όταν προχώρησε κάπως η γνωριμία μας, μου είπε με παράπονο:
Ξέρεις, έχω συγκεντρώσει πίνακες που αφορούν το Άγιον Όρος απ’ όλους τους σημαντικούς ζωγράφους του τόπου μας, εκτός από έναν.
Ποιον; Ρώτησα.
Εκτός από πίνακες του Πάνου Παπανάκου. Ξέρεις ότι έχει ζωγραφίσει Άγιον Όρος κι έμαθα ότι ορισμένοι βρίσκονται στη συλλογή σου. Σου ζητώ να μου τους πωλήσεις.
Άκουσε Ιουστίνε, του λέω. Εγώ δεν έχω συλλογή, δεν είμαι συλλέκτης αλλά εραστής της τέχνης [...] Όντως, έχω τρεις στο γραφείο μου. Δεν θέλω να τους αποχωριστώ.
Από την άλλη, θέλω να υπάρχουν πίνακες του Παπανάκου στην Αγιορείτικη Πινακοθήκη σου. Έλα όμως πρώτα να τους δεις κι ίσως βρούμε κάποια λύση.
Ήρθε την επομένη μαζί με έναν τεχνοκριτικό, τον Αντώνη Βασιλειάδη [...] ξαφνικά [...] στους τοίχους του γραφείου μου, ανακαλύπτει τον πίνακα του Πεντζίκη «Άγιοι και άνθη».
Έχεις και Πεντζίκη, μου λέει.
Τον μοναδικό από το Άγιον Όρος, του απαντώ, αλλά σ’ αυτόν μέσα βρίσκονται εγκλωβισμένα έντονα προσωπικά μου βιώματα και συγκινήσεις, και του εξηγώ την ιστορία μου με τη Μονή Εσφιγμένου και τις μεταγγίσεις αίματος που έκανα τότε στον ηγούμενο.
Πώς τον έλεγαν; με ρωτάει [...]
Δεν θυμάμαι, του λέω και ντρέπομαι.
Κανένα πρόβλημα, απαντά [...] και με το κινητό του τηλεφωνεί στη Μονή [...] ο ηγούμενος ήρθε στο τηλέφωνο, Δεν μου λες, τον ρωτάει ο Ιουστίνος, έχω δίπλα μου έναν γιατρό και συγγραφέα, τον κ. Σφυρίδη, ο οποίος μου είπε ότι παλιά ερχόταν κι έκανε μεταγγίσεις σ’ έναν γέροντά σας που έπασχε από λευχαιμία. Πώς τον έλεγαν;
Ήταν ο πατήρ Αθανάσιος. Εκοιμήθη τον Αύγουστο του 1975. Ποιον είπες ότι έχεις δίπλα σου; Τον κ. Σφυρίδη; Δώσ’ μου τον να του μιλήσω, τον ξέρω.
Ο Ιουστίνος μου έδωσε το κινητό του.
Κύριε Σφυρίδη είμαι ο Μεθόδιος [...] δεν με θυμάστε; Είμαι το καλογεράκι που σας πήγαινα στο κελί του γέροντα κι ύστερα από τη μετάγγιση, για φαΐ στην κουζίνα. Δεν σας ξέχασα ποτέ και προσεύχομαι να είστε πάντα καλά.
Ύστερα ήρθε η σειρά μου να τον ρωτήσω πώς ήταν τα πράγματα πλέον στη Μονή [...] κι αν είχαν κατεβάσει τις μαύρες σημαίες.
Τίποτα, μου είπε, όπως τα ξέρατε. Ο αγώνας συνεχίζεται. Τώρα μας τραβολογούν και στα δικαστήρια.
Σαν τελείωσε η συνομιλία μας, ο Ιουστίνος μου είπε:
Κι αυτόν τον πίνακα θα τον κρατήσω οπωσδήποτε.
Κι εγώ ένα πιστό του αντίγραφο να μου θυμίζει ένα κομμάτι της ζωής μου [...]
Αλλά [...] τί ήξερε ο γέρων Πεντζίκης, που ζωγράφισε αγίους τους ζηλωτές μοναχούς της Εσφιγμένου;».
Αυτό λοιπόν το ερώτημα που θέτει ο Σφυρίδης στο τέλος, με αφορμή τον πίνακα του Ν.Γ.Πεντζίκη, ο οποίος υπήρξε μιμητής της Αγιορειτικής ζωής, εκείνης της απολύτου κενώσεως «-από αγάπη [...] ώστε να χωρέσει μέσα της η ψυχή του, πέρα από κάθε επίκριση, τον πλησίον», αποτελεί μία πρώτης τάξεως ευκαιρία βιωματικής επανατοποθέτησης καθενός στο μυστήριο της εν Χριστώ αγάπης, η οποία είναι μόνο διάκριση και όχι εξουσία.
Μόνο αγιότητα και ουδέποτε επιβολή.
Ο Πεντζίκης μιλά στον γιατρό Σφυρίδη, όπως προειπώθηκε, για το νόημα του πίνακα το 1976, χωρίς καμία αναφορά, εκ μέρους του, στα γνωστά θέματα της Μονής, που άρχισαν, όπως γράφεται μερικά χρόνια πριν, και τα οποία αποκλείεται να μη γνώριζε ο «κυρ-Νίκος».
Μάλιστα, με αφορμή τον τίτλο του εν λόγω πίνακα: «Άγιοι και Άνθη της 20ης Απριλίου», θα πρέπει να σημειώσουμε ότι από το 1967 ο Πεντζίκης άρχισε την καθημερινή ενασχόληση με τον Συναξαριστή του αγίου Νικοδήμου του Αγιορείτου, τον οποίον του είχε χαρίσει αγιορείτης γέροντας από την Πατριαρχική Μονή των Βλατάδων.
Είχε, ωστόσο, προηγηθεί από εκείνον και η ανάγνωση του Νέου Μαρτυρολογίου του αγίου Νικοδήμου.
Ωστόσο, ο βίος του αγίου Αγαθαγγέλου του Εσφιγμενίτη, του οποίου η μνήμη τιμάται από την Εκκλησία στις 19 Απριλίου, δεν απαντάται ούτε στον Συναξαριστή ούτε στο Νέο Μαρτυρολόγιο που εκδόθηκε το 1799.
Ας μην ξεχνούμε άλλωστε ότι ο άγιος Νικόδημος έζησε από το 1749 έως το 1809, ενώ ο άγιος Αγαθάγγελος από το 1799 έως το 1818 ή 1819. Οπότε, όταν κοιμήθηκε ο άγιος Νικόδημος ο άγιος Αγαθάγγελος ήταν μόλις 10 ετών.
Συνεπώς, μπορούμε να υποθέσουμε ότι ο Πεντζίκης γνώριζε τον βίο του αγίου από άλλη πηγή.
Έχοντας, λοιπόν, προφανώς στο νου του τον άγιο ζωγραφίζει την επόμενη μέρα (20 Απριλίου) τους ζώντες και κεκοιμημένους πατέρες της Μονής Εσφιγμένου μαζί με τον Ηγούμενο.
Το γεγονός πάντως, όπως προειπώθηκε, είναι ότι στην ερμηνεία που δίνει ο οφφικιάλιος Πεντζίκης για τον εν λόγω πίνακά του, δεν αναφέρεται καθόλου στα προβλήματα της Μονής, παρά μόνο στους πνευματικούς αγώνες των πατέρων που μονάζουν και μόνασαν σε αυτή.

Αναστάσιος Ομ. Πολυχρονιάδης
Δρ. Θεολογίας ΑΠΘ

ΔΕΙΤΕ ΤΩΡΑ το ντοκιμαντέρ «Ιωσήφ ο Ησυχαστής» σε πρώτη προβολή

 «Η ζωή του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή»: Ένα συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ με την υπογραφή του Σερραίου Κώστα Καλπατζίδη

 Το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ που αναφέρεται στη ζωή του Αγιορείτη ασκητή, Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή, ο οποίος αγιοκατατάχθηκε πρόσφατα από το Οικουμενικό Πατριαρχείο, έλαβε πέντε βραβεία από την επιτροπή του φεστιβάλ, συμπεριλαμβανομένου και του βραβείου για το βίντεο που συνοδεύει το τραγούδι «Μια προσευχή για όλους» με στίχους του ίδιου του Γέροντα από το βιβλίο «Γέροντας Ιωσήφ – Επιστολές και Ποιήματα» και το οποίο ερμηνεύει ο Τζόναθαν Τζάκσον, ο χολυγουντιανός ηθοποιός που ενσαρκώνει και το ρόλο του γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή στο ντοκιμαντέρ.

Η κριτική επιτροπή απένειμε, μεταξύ άλλων, το Βραβείο του Καλύτερου Δημιουργικού Ντοκιμαντέρ στην παραγωγή του Ινστιτούτου Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, για τον Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή, και το βραβείο καλύτερου ηθοποιού στον Χολυγουντιανό ηθοποιό και τραγουδιστή, Jonathan Jackson για το ρόλο του Αγίου Ιωσήφ στο ντοκιμαντέρ.

Επιπλέον, απονεμήθηκε Βραβείο Ειδικής Μνείας στους μοναχούς της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου στο Άγιο Όρος, για την επιμέλεια, και τη συμμετοχή τους στο ντοκιμαντέρ, ενώ Τιμητικό Βραβείο δόθηκε στους ίδιους μοναχούς για την πνευματική και κοινωνική τους συμβολή σε όλον τον κόσμο.

Το βίντεο για το τραγούδι «Μια προσευχή για όλους» (Α prayer for all), που βασίζεται σε ένα ποίημα που έγραψε ο Άγιος Ιωσήφ ο Ησυχαστής και ερμηνεύει ο Τζόναθαν Τζάκσον, πήρε το Βραβείο Καλύτερου Βίντεο Κλιπ!

ΠΑΤΗΣΤΕ ΤΟ ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΟΥΜΠΙ ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΕΙΚΟΝΑΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΕΙΤΕ ΤΗΝ ΤΑΙΝΙΑ.
ΚΑΤΟΠΙΝ ΠΑΤΗΣΤΕ ΣΤΟ ΚΑΤΩ ΔΕΞΙΟ ΜΕΡΟΣ ΤΟ ΤΕΤΡΑΓΩΝΟ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΕΙ Η ΕΙΚΟΝΑ.

Ο Άγιος Γέροντας Ιωσήφ ο ησυχαστής καταχειροκροτήθηκε από 2.000 λαού στην Αθήνα
Όταν έλαβα στο e-mail μου την πρόσκληση για την παρουσίαση του ντοκιμαντέρ για την ζωή του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή ήταν λίγες μέρες αφότου ανακοινώθηκε   η Αγιοκατατάξη του . Έτσι σκέφτηκα αμέσως πως είναι μία πολύ καλή ευκαιρία να το παρακολουθήσω και να μάθω για την ζωή του  , το πνευματικό του μεγαλείο και τους ασκητικούς του αγώνες μέσα από όσα έγραψε ο ίδιος και περιλαμβανονται  στην  επετειακή έκδοση “ Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού”, «Επιστολές και Ποιήματα (60 χρόνια από την κοίμηση του) που θα παρουσιαζόταν στην εκδήλωση  αλλά και όσα θα έλεγαν για αυτόν οι πνευματικοί απόγονοι του Αγίου γέροντα.  Γνώριζα πως το ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε στο Άγιο Όρος  θα είχε την υπογραφή του Σερραίου Κώστα Καλπατσίδη ο οποίος συμμετείχε στην σκηνοθεσία ενώ έκανε και το μοντάζ. Έτσι ήμουν βέβαιη πως αυτό που θα έβλεπα θα ήταν μία πολύ καλή δουλειά. Αυτό που είδα όμως ξεπέρασε τις προσδοκίες μου  αλλά και όλων των παρισταμένων που χειροκρότησαν θερμά το μεγαλείο του Γέροντα αλλά και την άρτια δουλειά που έκαναν οι συντελεστές της παραγωγής στην οποία πρωταγωνιστεί ο γνωστός Ηθοποιός του Χόλιγουντ και κάτοχος 5 βραβείων ΕΜΜΥ Τζόναθαν Τζάκσον.
Στην μεγάλη οθόνη της  κατάμεστης αίθουσας “Χρήστος Λαμπράκης” του Μεγάρου Μουσικής  ζωντάνεψαν όλες οι σκηνές από την ζωή του Αγίου Γέροντα με υπέροχες εικόνες από το Περιβόλι της Παναγίας, τον γέροντα να προσεύχεται στις απόκρημνες σπηλιές του Αγίου όρους και να δίνει τους αγώνες του απέναντι στους τρομερούς δαίμονες.

Η ζωή του Γέροντα Ιωσήφ του Ησυχαστή  (1898 – 1959)

Ο Γέροντας Ιωσήφ ο Ησυχαστής γεννήθηκε το 1898 στο χωριό Λεύκες της Πάρου. Σε ηλικία 23 ετών, μετά από κάποιο θείο όραμα που είδε, απαρνείται τον κόσμο και πηγαίνει στο Άγιον Όρος, ποθώντας να ζήσει αυστηρή ασκητική ζωή. Ήταν άνθρωπος της προσευχής. Το χάρισμα της αδιάλειπτης νοεράς προσευχής του δόθηκε από την Παναγία, όταν ήταν ακόμη δόκιμος μοναχός.
Υποτάχθηκαν μαζί με τον παντοτινό συνασκητή του, π. Αρσένιο, στον Γέροντα Εφραίμ που είχε την καλύβη του Ευαγγελισμού στα Κατουνάκια. Για περισσότερη ησυχία αποσύρθηκαν στη Σκήτη του Αγίου Βασιλείου. Μετά την κοίμηση του Γέροντός του άρχισε τους μεγάλους ασκητικούς αγώνες. Άσκησε στο έπακρο τη νηστεία, την αγρυπνία και την προσευχή. Κύριο έργο του αποτελούσε η νήψη, η τήρηση του νου. Συχνές και προσφιλείς πνευματικές καταστάσεις για τον Γέροντα ήταν η αρπαγή του νου, η θεωρία και η θέα του ακτίστου Φωτός.
Το 1938 μαζί με τον π. Αρσένιο μετακόμισαν στις απόκρημνες σπηλιές της Μικρής Αγίας Άννας. Μετά από θεία πληροφορία, το 1947, αποκτά συνοδία. Το 1951 μεταφέρθηκαν στη Νέα Σκήτη, στην καλύβη του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, ως την κοίμησή του που συνέβη στις 15 Αυγούστου 1959 (εορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου), ενώ είχε λάβει πληροφορία από την Παναγία, ημέρες πριν, ότι θα τον πάρει στην εορτή Της.
Ο Γέροντας έζησε σε μία περίοδο παρακμής του αγιορείτικου μοναχισμού και γενικότερα του ορθοδόξου μοναχισμού, ο οποίος είχε επηρεασθεί από την κοινωνική δράση του Ρωμαιοκαθολικισμού και τον ευρωπαϊκό Διαφωτισμό. Εισήγαγε, με τον εμπειρικό τρόπο ζωής του, ξανά τη διδασκαλία του αγίου Γρηγορίου Παλαμά στον αγιορείτικο μοναχισμό. Η παρουσία του ως γνησίου εκφραστού της νηπτικής Πατερικής παραδόσεως, δημιούργησε ρεύμα προσελεύσεως στο σύγχρονο ορθόδοξο μοναχισμό. Στον μακάριο Γέροντα Ιωσήφ τον Ησυχαστή ανάγεται σήμερα η πνευματική πατρότητα έξι Ιερών Μονών του Αγίου Όρους και πολλών άλλων εντός και εκτός Ελλάδας.
Ο όσιος Γέροντας ήταν άμοιρος κοσμικής μορφώσεως, κατέστη όμως σοφός στα θεία, επειδή τα έπασχε. Έγινε ο έμπειρος, διακριτικός και απλανής οδηγός στους δρόμους της πνευματικής ζωής. Είχε την ικανότητα να αναλύει τον πολύπλοκο και δυσκολοκατανόητο πόλεμο των παθών και των δαιμόνων, να διεισδύει αλλά και να μυεί στα μυστήρια της θείας Χάριτος τους «θέλοντας σωθήναι».


Πρωταγωνιστής ο Τζόναθαν Τζάκσον– Από το Χόλυγουντ στον ρόλο του Ιωσήφ του Ησυχαστή
Παρών στην εκδήλωση και ο  ο Χολυγουντιανός Ηθοποιός Jonathan Jackson ο οποίος  ενσαρκώνει τον Ιωσήφ τον Ησυχαστή
Ο Jonathan Jackson, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει γίνει Χριστιανός Ορθόδοξος, θεωρεί το συγκεκριμένο ρόλο «απίστευτη ευλογία» όπως είπε  πριν από λίγο καιρό στην αποκλειστική συνέντευξη που έδωσε στο Διεθνές Πρακτορείο Εκκλησιαστικών Ειδήσεων «Ορθοδοξία». «Είναι μια μοναδική εμπειρία, σωματική και πνευματική και δε θα τα είχα καταφέρει χωρίς την προσευχή των πατέρων», παραδέχεται ο γνωστός ηθοποιός.

Η ΕΚΔΗΛΩΣΗ

Η εκδήλωση ήταν άκρως επιτυχημένη  καθώς έδωσαν το παρόν πάνω από 2.000 Αθηναίοι, υπουργοί, μητροπολίτες, απλοί κληρικοί, μοναχοί  και λαός για να τιμήσουν τον Αγιορείτη γέροντα Ιωσήφ τον ησυχαστή και να ακούσουν τους λόγους του που αποτελούν  πλέον ένα σύγχρονο ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ.

Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν Ιεράρχες, ο υφυπουργός Εξωτερικών Αντώνης Διαματάρης, ο Πολιτικός Διοικητής του Αγίου Όρους, κ. Αθανάσιος Μαρτίνος και πλήθος κόσμου.
Τον Οικουμενικό Πατριάρχη εκπροσώπησε ο Καθηγουμένος της Ιεράς Μονής Αγίας Παρασκευής Μαζίου, Αρχιμανδρίτης Χρυσόστομος Κουλουριώτης.
Τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και Πάσης Ελλάδος κ Ιερώνυμο, εκπροσώπησε ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Θαυμακού κ. Ιάκωβος, Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Ασωμάτων Πετράκη.
Ο κ. Διαματάρης εκπροσώπησε τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη .
Η παρουσίαση του τόμου έγινε από τον Μητροπολίτη Λεμεσού κ. Αθανάσιο.
Η Ελληνική Βυζαντινή Χορωδία υπό την διεύθυνση του κ. Γεωργίου Ν. Κωνσταντίνου απένειμε ύμνους προς τιμήν του μακαρίου Γέροντος.
Στο τέλος προβλήθηκε ντοκιμαντέρ/ταινία για τη ζωή του Γέροντος Ιωσήφ του Ησυχαστού. Το ρόλο του Γέροντος Ιωσήφ υποδύεται ο αμερικανός ηθοποιός Τζόναθαν Τζάκσον, κάτοχος πέντε βραβείων Έμμυ, ο οποίος και παρευρέθηκε στην εκδήλωση.

ΡΩΜΙΟΙ ΚΑΙ ΜΟΥΣΟΥΛΜΑΝΟΙ

ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΟΥ Κ.ΙΕΡΟΘΕΟΥ

Η τρίτη Ἅλωση τῆς «Ἁγια-Σοφιᾶς», μέ τήν μετατροπή της ἀπό Μουσεῖο σέ Τζαμί, στίς 24 Ἰουλίου 2020, μέ τήν ἀνοχή, δυστυχῶς, ἡγετῶν μεγάλων Χριστιανικῶν καί Ὀρθοδόξων Κρατῶν, ἀποτελεῖ μιά πρόκληση ἐναντίον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, τῆς ὁποίας κέντρο εἶναι ἡ Ἁγία Σοφία καί, δευτερευόντως, ἐναντίον ὅλης τῆς ἀνθρωπότητος.
Ὁ Τοῦρκος Πρόεδρος τόν τελευταῖο καιρό ἔκανε συνεχῶς λόγο γιά τόν Μωάμεθ τόν Πορθητή καί καθόλου γιά τόν ἱδρυτή τοῦ Ἰσλάμ, Μωάμεθ, ὁ ὁποῖος, παρά τίς θρησκευτικές του ἰδέες, ἔδειχνε μιά ἄλλη συμπεριφορά ἔναντι τῶν Ὀρθοδόξων Ρωμηῶν, ὅπως θά δοῦμε στήν συνέχεια.
Μέχρι τόν 16ο αἰώνα ἡ Αὐτοκρατορία μέ ἕδρα τήν Κωνσταντινούπολη λεγόταν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία ἤ Ρωμανία, οἱ δέ κάτοικοί της λέγονταν Ρωμαῖοι ἤ Ρωμηοί. Κείμενα τοῦ 14ου αἰῶνος, πού ἔχω ὑπ᾿ ὄψη μου ἀπό τήν αἰχμαλωσία τοῦ ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Παλαμᾶ στήν Μικρά Ἀσία, χαρακτηρίζουν τούς Ὀρθοδόξους ὡς Ρωμαίους. Τό δέ γένος δέν λεγόταν Ἑλληνικό ἤ Βυζαντινό, ἀλλά γένος τῶν Ρωμαίων. Πρώτη φορά στήν ἱστορία ὀνομάσθηκε ἡ Αὐτοκρατορία Βυζαντινή τόν 16ο αἰώνα καί ἐκεῖνος πού τήν «βάπτισε» μέ αὐτό τό ὄνομα εἶναι ὁ Ἱερώνυμος Βόλφ τό 1562 μ.Χ.
Ἡ Χριστιανική Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία καθ’ ὅλη τήν διάρκεια τῆς ἱστορικῆς της διαδρομῆς εἶχε νά ἀντιμετωπίση διάφορα προβλήματα ἀπό τούς Πέρσες κατ’ ἀρχάς καί τούς Ἄραβες στήν συνέχεια καί τελικά ἀπό τούς Ὀθωμανούς.

1. Ἄραβες, Μωάμεθ καί Χριστιανισμός

Ἄραβες λέγονται οἱ κάτοικοι τῆς Ἀραβικῆς χερσονήσου πού εἶναι ἡ πλέον ἐκτεταμένη χερσόνησος στόν κόσμο καί περιλαμβάνει σήμερα τά Κράτη: Σαουδική Ἀραβία, Ὑεμένη, Ὀμάν, Ἀσκάτ, Κουβέϊτ, Κατάρ, Ἀκτή Πειρατῶν, Νήσους Μπαχρέϊν καί Ἄντεν. Ἐπίσης Ἄραβες λέγονται γενικότερα ὅσοι προέρχονται ἀπό τόν λαό αὐτό ἤ ὅσοι φέρουν τήν σφραγίδα τοῦ πολιτισμοῦ τῶν λεγομένων σήμερα Ἀραβικῶν Χωρῶν πού βρίσκονται στήν Ἐγγύς Ἀνατολή καί τήν Βόρειο Ἀφρική. Στούς Ἄραβες συγκαταλέγονται καί οἱ ἐξαραβισθέντες πού ἀνήκουν σέ ἄλλους λαούς.
Ἡ ἀραβική ἱστορία χωρίζεται στήν προϊσλαμική περίοδο, ἡ ὁποία συνήθως ἀπό μουσουλμανικά κείμενα τιτλοφορεῖται ὡς «Χρόνος ἀγνωσίας», «Ἀμαθείας», «Βαρβαρότητας», καί τήν ἰσλαμική περίοδο. Στήν Ἀραβία κατά τήν προϊσλαμική περίοδο παρατηροῦμε πολυθεϊστικά στοιχεῖα, καθώς καί διείσδυση τοῦ Χριστιανισμοῦ μέ τήν μορφή τοῦ Ἀρειανισμοῦ, Νεστοριανισμοῦ καί Μονοφυσιτισμοῦ. Ὁ Μωάμεθ ἐπέτυχε τήν ἑνότητα τῶν Ἀράβων καί ἀπό αὐτόν ἀρχίζει ἡ ἔναρξη καί ἡ ἐπέκταση τῆς Ἀραβικῆς Αὐτοκρατορίας (Ἀριστείδης Πανώτης).
Κατά συνέπεια, ὁ Μωαμεθανισμός πού ἐμφανίσθηκε τόν 7ο μ.Χ. αἰώνα στά ἀνατολικά μέρη τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, στήν Ἀραβία, εἶχε ἐπηρεασθῆ σημαντικά ἀπό παραδόσεις ἰουδαϊκές, χριστιανικές –κυρίως ἀρειανικές, νεστοριανικές– καί ἀπό διάφορα γηγενῆ στοιχεῖα. Ἔτσι, ὅταν ἐμφανίσθηκε ὁ Μωαμεθανισμός, θεωρήθηκε ἀπό τούς θεολόγους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας ὡς μιά αἵρεση χριστιανική, ἀκριβῶς γιατί εἶχε προσλάβει μερικά χριστιανικά στοιχεῖα, ἔστω καί μέ αἱρετική μορφή.
Ὁ Καθηγητής Δημήτριος Πάλλας παρατηρεῖ ὅτι ἡ ὀρθόδοξη πίστη συνδέθηκε μέ τήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατατορία, τό λεγόμενο Βυζάντιο, ἐνῶ οἱ αἱρετικές ἀποκλίσεις ἀπό τήν Ὀρθοδοξία ὁδηγήθηκαν πρός τήν περιφέρεια τῆς Αὐτοκρατορίας. Ἔτσι, ὁ ἀρειανισμός περιορίσθηκε στούς Γότθους καί βγῆκε ἀπό τά ὅρια τοῦ Βυζαντίου, πρός δυσμάς, ἐνῶ οἱ μονοφυσιτικές τάσεις ἐπικράτησαν στίς ἀνατολικές περιφέρειες τῆς Αὐτοκρατορίας «καί τελικά τό μεγαλύτερο μέρος ἀπό τούς μονοφυσίτες προσχώρησε στό Ἰσλάμ», καί ὅπως παρατηρεῖ «τό ἰσλαμικό «Ἴλ Ἀλλάχ» – «Ἕνας Θεός»- ἦταν ὁ ἀλαλαγμός «Εἷς Θεός» τῶν μονοφυσιτῶν».
Αὐτός εἶναι ὁ λόγος πού ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός στό ἔργο του «Περί αἱρέσεων» κατέταξε τόν Μουσουλμανισμό –τούς ὀνομάζει Ἰσμαηλίτες– στίς αἱρέσεις τοῦ Χριστιανισμοῦ, μαζί μέ τούς Μονοθελῆτες καί γράφει: «Ἔστι δέ καί ἡ μέχρι τοῦ νῦν κρατοῦσα λαοπλάνος θρησκεία τῶν Ἰσμαηλιτῶν, πρόδρομος οὖσα τοῦ Ἀντιχρίστου. Κατάγεται δέ ἀπό Ἰσμαήλ, τοῦ ἐκ τῆς Ἄγαρ τεχθέντος τῷ Ἀβραάμ, διόπερ Ἀγαρηνοί καί Ἰσμαηλῖται προσαγορεύονται. Σαρρακηνούς δέ αὐτούς καλοῦσιν, ὡς ἐκ τῆς Σάρρας κενούς. . .».
Στήν συνέχεια γράφει ὅτι αὐτοί οἱ Ἀγαρηνοί –ἐννοεῖ προφανῶς τούς Ἄραβες– ἔγιναν εἰδωλολάτρες και προσκύνησαν τό φωτεινό ἀστέρι Ἀφροδίτη, ὁπότε «ἕως μέν, οὖν τῶν Ἡρακλείου χρόνων προφανῶς εἰδωλολάτρουν», μετά ὅμως τήν ἐμφάνιση τοῦ «Μαμέδ», δηλαδή τοῦ Μωάμεθ, ὁ ὁποῖος μελέτησε τήν Παλαιά καί τήν Καινή Διαθήκη «ὁμοίως δῆθεν Ἀρειανῷ προσομιλήσας μοναχῷ, ἰδίαν συνεστήσατο αἵρεσιν». Στήν συνέχεια ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός ἀναφέρεται στήν διδασκαλία τοῦ Κορανίου γιά τόν Θεό, τόν Χριστό, τήν Μαρία, τήν ἀδελφή τοῦ Μωϋσῆ, τόν Ἀαρών καί τήν Παναγία καί σχολιάζει καί ἄλλες ἀπόψεις τοῦ Κορανίου.

Εἶναι γνωστόν ὅτι ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Δαμασκηνός (675-740 μ.Χ.) ἔζησε τήν περίοδο τῆς ἐμφανίσεως τοῦ Μωαμεθανισμοῦ καί ἐπειδή ζοῦσε στήν Δαμασκό ἦλθε σέ ἄμεση ἐπαφή μέ τούς Ἄραβες καί γνώρισε τό Κοράνιο, γι’ αὐτό καί χρησιμοποιεῖ τμήματά του.
Ἀργότερα δέ τόν 9ο αἰώνα μ.Χ. ὁ Μωαμεθανισμός, πού προσέλαβε μέ τόν σουφισμό ἀρχαιοελληνικά καί ὀρθόδοξα μοναχικά στοιχεῖα, πλησίασε περισσότερο πρός τόν Χριστιανισμό.
Ὁ Ἀρχιεπίσκοπος Τιράνων κ. Ἀναστάσιος στό εἰδικό σύγγραμμά του γιά τό Ἰσλάμ καταλήγει στήν διαπίστωση, ἀπό διάφορες μελέτες, ὅτι οἱ ρίζες τοῦ Ἰσλάμ βρίσκονται σέ τρία βασικά θρησκευτικά στρώματα τά ὁποῖα ἔπαιξαν σημαντικό ρόλο στήν διαμόρφωση τοῦ Ἰσλαμισμοῦ.
Τό πρῶτο στρῶμα ἀπό τό ὁποῖο ἀντλήθηκαν στοιχεῖα ἦταν ἡ ἀραβική θρησκεία πού ὑπῆρχε στόν χῶρο τῆς Ἀραβίας καί διακρίνονταν ἀπό τά πολυθεϊστικά στοιχεῖα μέ μερικές «ἑνοθεϊστικές καί μονοθεϊστικές τάσεις». Τό δεύτερο βασικό θρησκευτικό στρῶμα ἦταν ἡ Ἰου δαϊκή θρησκεία καί παράδοση καί προέρχονταν ἀπό τούς Ἰουδαίους πού δραστηριοποιοῦνταν στήν χερσόνησο τῆς Ἀραβίας. Τό τρίτο βασικό θρησκευτικό στρῶμα πού ἐπηρέασε τόν Ἰσλαμισμό ἦταν, ὅπως ὑποστηρίχθηκε καί πιό πάνω, «ὁ χριστιανισμός εἰς παρεφθαρμένην κυρίως μορφήν», καί ἐννοοῦνται οἱ Χριστιανικοί πληθυσμοί τῆς Συρίας καί τῆς Μεσοποταμίας πού εἶχαν ἐπηρεασθῆ ἀπό τόν μονοφυσιτισμό καί τόν νεστοριανισμό, ἀφοῦ στούς Ἄραβες ἀνέπτυξαν ἱεραποστολική δραστηριότητα οἱ Μονοφυσίτες καί οἱ Νεστοριανοί.
Μάλιστα τόν 6ο αἰώνα μ.Χ. στό νότιο τμῆμα τῆς Βυζαντινῆς Αὐτοκρατορίας ὁλόκληρες ἀραβικές φυλές ἀσπάσθηκαν τόν Χριστιανισμό «καί ἵδρυσαν δύο χριστιανικά ἀραβικά κράτη». Τό ἕνα ἦταν τό κράτος τῶν Γασανιδῶν πού βρισκόταν ἀνατολικά τῆς Παλαιστίνης καί δέχθηκε τόν μονοφυσιτισμό, καί τό ἄλλο ἦταν τό κράτος τῶν Λαχμιδῶν, πού βρισκόταν κοντά στόν Εὐφράτη καί προσχώρησε στόν νεστοριανισμό.

2. Τό Κοράνιο γιά τούς Ρωμηούς

Τό ἐνδιαφέρον εἶναι ὅτι ὁ Μωάμεθ εἶχε καλή ἄποψη γιά τούς Ρωμηούς, δηλαδή τούς Χριστιανούς τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας – Βυζαντίου. Μάλιστα στό Κοράνιο καί συγκεκριμένα στό 30ό κεφάλαιο ὁ Μωάμεθ γράφει γιά τήν προσωρινή πτώση τῶν Ρωμαίων στούς Πέρσες, στήν Μέση Ἀνατολή, καί «προφητεύει» τόν τελικό θρίαμβό τους, γιά τόν ὁποῖον θά χαροῦν οἱ ὀπαδοί του. Στό συγκεκριμένο κεφάλαιο γράφεται:
«Ἐν ὀνόματι τοῦ οἰκτίρμονος καί ἐλεήμονος Θεοῦ. Ἀλέφ, Λάμ, Μίμ. Ἐνικήθησαν οἱ Ἕλληνες (ὁ Γεράσιμος Πεντάκης τήν φράση τοῦ Κορανίου «Γούλιπατ- ἐρ-῾Ρούμ», δηλαδή «Ἐνικήθησαν οἱ Ρωμαῖοι- Ρωμηοί», τήν μεταφράζει ὡς «Ἐνικήθησαν οἱ Ἕλληνες»). Ἔν τινι χώρᾳ ἐγγύς τῆς ἡμετέρας. Πλήν μετά τήν ἧτταν ταύτην, καί οὗτοι θά νικήσωσιν, ἐντός ὀλίγων ἐτῶν. Τά πράγματα, εἴτε πρίν, εἴτε μετά, ἐξαρτῶνται παρά τοῦ Θεοῦ. Ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ οἱ πιστοί ἀγαλλιάσονται, διά τήν νίκην, ἥτις τελεσθήσεται τῇ βοηθείᾳ τοῦ Θεοῦ. Οὗτος συντρέχει ὅν βούλεται, ὤν κραταιός καί πολυέλεος. Αὕτη ἐστιν ἡ ἐπαγγελία τοῦ Θεοῦ, οὗτος δέν ἀρ  νεῖται τάς ἑαυτοῦ ἐπαγγελίας, ἀλλ’ οἱ πιστοί οὐκ οἴδασι τοῦτο. Κατανοοῦσιν ἐν τῷ κόσμῳ τούτῳ ὅ,τι ὑποπίπτει εἰς τάς αἰσθήσεις, πλήν δέν σκέπτονται περί τῆς μελλούσης ζωῆς» (Κοράνιον, κεφ. Λ΄, στ. 1-6).
Σημαντικά εἶναι τά ὅσα ὑποστηρίζει ὁ Ἀλύ Νούρ στήν διδακτορική διατριβή του μέ τίτλο «Τό Κοράνιο καί τό Βυζάντιο». Ἑρμηνεύοντας αὐτό τό κεφάλαιο τοῦ Κορανίου πού ἀναφέρεται στούς Ρούμ, συγκριτικά μέ τό πρωτότυπο Κοράνιο στήν ἀραβική γλώσσα καί τήν ὅλη ἀτμόσφαιρα στήν ὁποία γράφηκε, ἀναλύει γιατί γράφηκε ἀπό τόν Μωάμεθ αὐτό τό κεφάλαιο καί κυρίως σέ ποιούς πιστούς ἀναφέρεται, δηλαδή ποιοί εἶναι οἱ πιστοί. Θά δοῦμε συνοπτικά μερικές ἑρμηνευτικές ἀπόψεις του.
Κατ’ ἀρχάς ἡ ἐπικεφαλίδα τοῦ κεφαλαίου αὐτοῦ τοῦ Κορανίου εἶναι «Ἀρρούμ». Τό «ἀρ» προέρχεται ἀπό τό ἀραβικό ἄρθρο «ἀλ» καί τό «Ρούμ» ἀναφέρεται στούς Ρωμηούς, ὁπότε «Ἀρρούμ» σημαίνει οἱ Ρωμηοί. Σημειώνεται ὅτι οἱ Ἄραβες, καί πρίν τό Ἰσλάμ, γιά νά δηλώσουν τούς κατοίκους τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας, χρησιμοποιοῦσαν τήν λέξη Ρούμ καί γιά νά δηλώσουν ὅλην τήν Αὐτοκρατορία χρησιμοποιοῦσαν τήν λέξη Ρωμανία. Ὁ Μασουντί (10ος αἰών) θεωρεῖται ὅτι εἶναι ὁ πρῶτος Ἄραβας ἱστορικός πού διέκρινε τούς Ρωμαίους σέ «Ἰουνάν» (ἐθνικοί, Ἕλληνες) καί «Ρούμ» (Ρωμαῖοι ἤ βυζαντινοί Χριστιανοί).
Ἀκόμη, ὅπως σημειώνει ὁ Ἀλύ Νούρ, ἡ μετάφραση τοῦ Κορανίου ἀπό τόν Πεντάκη δέν ἀποδίδει πλήρως τό ἀρχικό κείμενο τοῦ Κορανίου, ἀφοῦ ὑπάρχουν λεπτά σημεῖα τά ὁποῖα συγχέονται στήν μετάφραση.
Πάντως, τό σημαντικό εἶναι ὅτι μέ τό κεφάλαιο αὐτό τοῦ Κορανίου δηλώνεται ὅτι νικήθηκαν μέν οἱ Ρωμηοί, ἀλλά σέ λίγο θά νικήσουν πάλι μέ τήν βοήθεια τοῦ Θεοῦ καί τήν ἡμέρα ἐκείνη οἱ πιστοί θά χαροῦν. Μέ τόν ὅρο πιστοί ἐννοοῦνται οἱ Ἄραβες Μουσουλμάνοι.
Γιά νά ἑρμηνευθῆ τό κορανικό αὐτό χωρίο, θά πρέπη νά κατανοηθῆ ὅτι ἀναφέρεται στίς πολεμικές διενέξεις μεταξύ Ρωμηῶν καί Περσῶν καί οἱ Ἄραβες διάκεινται εὐμενῶς μέ τούς Ρωμηούς.
Σέ ἄλλο κεφάλαιο τοῦ Κορανίου, καί συγκεκριμένα στό 106ο κεφάλαιο, γίνεται λόγος γιά τούς Κορεϊχίτες τῆς Μέκκας. Πρόκειται γιά τήν ἡγετική ἀραβική φυλή πού εἶχε πολλές σχέσεις μέ τό Βυζάντιο. Ἀπό τήν ἀραβική αὐτή φυλή προερχόταν καί ὁ Μωάμεθ, ὁ ὁποῖος ἐπισκεπτόταν τήν Συρία, ἡ ὁποία βρισκόταν κάτω ἀπό τήν Ρωμαϊκή – Βυζαντινή διοίκηση, καί ἄλλα μέρη τοῦ Βυζαντίου. Ὅταν, λοιπόν, οἱ Πέρσες ἀπειλοῦσαν τήν Κωνσταντινούπολη, οἱ Κορεϊχίτες εἶχαν στενές σχέσεις μέ τό Βυζάντιο καί διατηροῦσαν τήν γραμμή Συρία – Ὑεμένης, μεταφέροντας τά ἀγαθά τῆς Ἀνατολῆς στό Βυζάντιο. Οἱ Κορεϊχίτες, κάτοικοι τῆς Μέκκας, παρέμειναν εἰδωλολάτρες γιά νά ἐξασφαλίσουν τήν οὐδετερότητα ἔναντι τῶν ὑποστηρικτῶν τῶν Νεστοριανῶν Περσῶν καί τοῦ Ὀρθοδόξου Βυζαντίου.
Στήν Μέκκα ζοῦσαν πολλοί ξένοι, ἤτοι Ρωμαῖοι – Βυζαντινοί, Πέρσες, Αἰθίοπες καί πολλές φυλές Ἀράβων. Τόσο οἱ Ρωμαῖοι – Βυζαντινοί ὅσο καί οἱ Πέρσες ἀνέπτυξαν στήν Μέκκα ἐλεύθερα τούς κοινωνικούς καί οἰκονομικούς στόχους τους. Ὅμως, οἱ Κορεϊχίτες τῆς Μέκκας εἶχαν περισσότερες σχέσεις μέ τούς Ρωμηούς – Βυζαντινούς καί «ἀπετέλουν τότε τόν κύριον φορέα τοῦ βυζαντινοῦ ἐμπορίου ἀλλά καί ἐπεῖχον τήν θέσιν τοῦ φορέως τοῦ βυζαντινοῦ πνεύματος». Ὁ Μωάμεθ συμπαθοῦσε τούς Χριστιανούς Αἰθίοπες τῆς Μέκκας καί πολλοί μέ ὀνόματα ἑλληνικά ἦταν φίλοι τοῦ Μωάμεθ. Μάλιστα λέγεται ὅτι ὁ διδάσκαλος τοῦ Μωάμεθ ἦταν ὁ βυζαντινός δοῦλος τῆς Μέκκας Γκάμπρ (πιθανῶς Γαβριήλ).
Ἡ ἧττα τῶν Ρωμηῶν θά σήμαινε καί ριζική ἀλλαγή στήν τύχη τῆς Μέκκας, ἡ ὁποία ἀσκοῦσε τό ἐμπόριο τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας πρός ἀνατολάς. Καί παρά τό ὅτι ἡ Μέκκα ὡς ἐμπορικό κέντρο, μετά τήν ἧττα τῶν Ρωμηῶν καί τήν ἅλωση τῆς Ἀλεξάνδρειας ἀπό τούς Πέρσες, δέχθηκε περσική ἐπίδραση, ἐν τούτοις ὁ Μωάμεθ διά τοῦ Κορανίου δήλωνε διά τοῦ συγκεκριμένου αὐτοῦ κεφαλαίου τήν στάση του ὑπέρ τῶν Ρωμηῶν. Ἄλλωστε, ὁ Μωάμεθ μέ τό Κοράνιο κατέπνιξε τήν ἀραβική εἰδωλολατρία.
Στό ἐρώτημα, λοιπόν, ποιοί ἦταν οἱ πιστοί, οἱ ὁποῖοι θά χαίρονταν γιά τήν νέα νίκη τῶν Ρωμηῶν, ἡ ἀπάντηση εἶναι ὅτι οἱ Ἄραβες Μουσουλμάνοι. Ἀσφαλῶς οἱ πιστοί δέν ἦταν οἱ Κορεϊχίτες εἰδωλολάτρες, οὔτε ὅσοι ἦταν ὑπέρ τῶν Περσῶν. Ἄλλωστε, στήν κοινωνία τῆς Μέκκας ἐχθροί τοῦ Βυζαντίου – Ρωμανίας θεωροῦνταν «οἱ Πέρσαι, οἱ Ἑβραῖοι, οἱ Νεστοριανοί καί ἄλλοι ἀσήμαντοι, εἴτε εἰδωλολάτραι εἴτε πιστοί εἰς ἀντίθετα συμφέροντα». «Μόνον οἱ Ὀρθόδοξοι, οἱ Αἰθίοπες, οἱ Μουσουλμάνοι καί ἄλλοι τινές πιστοί ἄνθρωποι ἦσαν πράγματι ὑπέρ τοῦ Βυζαντίου». Ἑπομένως, οἱ πιστοί Μουσουλμάνοι Ἄραβες ἐννοεῖται ὅτι θά χαροῦν μέ τήν νίκη τῶν Ρωμαίων ἐναντίον τῶν Περσῶν. Ὅπως σημειώνεται ἀπό τόν Ἀλύ Νούρ, ἐπαληθεύθηκε ἡ «προφητεία», ἀφοῦ «ὁ μέν Ἡράκλειος νικήσας τούς Πέρσας ἔστησεν τόν τίμιον Σταυρόν, ὁ δέ Μωάμεθ νικήσας τούς Ἄραβας εἰδωλολάτρας μετέτρεψε τήν Καάβαν εἰς Ναόν τοῦ Θεοῦ».
Εἶναι φανερόν ὅτι τό κεφάλαιο αὐτό τοῦ Κορανίου δείχνει τήν σχέση τήν ὁποία εἶχαν ὁ Μωάμεθ καί οἱ ὀπαδοί του μέ τούς Ρωμηούς καί τήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία καί ὄχι μέ τούς Πέρσες.
Γενικά, οἱ Ἄραβες Μουσουλμάνοι ἔτρεφαν ἕναν θαυμασμό πρός τούς Ρωμηούς, τούς κατοίκους τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας καί ἤθελαν νά τούς μιμοῦνται καί ἐπεδίωκαν ἀπό θαυμασμό νά κατακτήσουν τήν περιοχή τους. Προσέλαβαν τόν πολιτιστικό τρόπο ζωῆς τους, πῆραν ἀπό τούς Ρωμηούς τήν μουσική, τά τραγούδια, τούς χορούς καί ἄλλες πολιτιστικές παραδόσεις. Γι᾿ αὐτό παρατηροῦμε ὅτι ὑπάρχουν κοινά πολιτιστικά  στοιχεῖα μεταξύ τῶν Ρωμηῶν καί τῶν Μουσουλμάνων. Ὅποιος ἐπισκέπτεται τίς μουσουλμανικές χῶρες τῆς Ἀνατολῆς θά διαπιστώση ὅτι οἱ Μουσουλμάνοι τρέφουν μιά συμπάθεια πρός τούς Ρωμηούς καί Γιουνάν (Ἴωνες).
Ὅμως, στήν πορεία τοῦ χρόνου εἰσῆλθε μέσα σέ μερικούς Ἄραβες Μουσουλμάνους μιά ἐχθρότητα ἐναντίον τοῦ Χριστιανισμοῦ. Πῶς ἐξηγεῖται αὐτό;

3. Ἡ ἐχθρότητα τῶν Μουσουλμάνων πρός τόν Χριστιανισμό

Ἡ Nadia Maria El Cheikh σέ μελέτη της μέ τίτλο «Τό Βυζάντιο θεωρούμενο ἀπό τούς Ἄραβες», μεταξύ τῶν σημαντικῶν σημείων πού ἀναπτύσσει, εἶναι καί τό πῶς ἄλλαξε ἡ στάση τῶν Ἀράβων ἔναντι τῶν Ρωμηῶν, δηλαδή πῶς ἀναπτύχθηκε ἡ ἐχθρότητα τῶν Μουσουλμάνων πρός τόν Χριστιανισμό.
Προηγουμένως εἶχα ἀναφερθῆ στό 30ό κεφάλαιο τοῦ Κορανίου, στό ὁποῖο γίνεται λόγος γιά τήν ἧττα καί τήν ἐκ νέου νίκη τῶν Ρωμηῶν, γιά τήν ὁποία νίκη θά χαροῦν οἱ πιστοί. Ἡ Nadia Maria El Cheikh παραθέτει τό χωρίο αὐτό καί καταγράφει τίς δύο ἑρμηνεῖες πού δόθηκαν ἀπό ἑρμηνευτές τοῦ Κορανίου στό χωρίο αὐτό σέ διάφορες ἐποχές.
Ἡ πρώτη ἑρμηνεία, πού εἴδαμε προηγουμένως, θεωρεῖται αὐθεντική καί κυριαρχοῦσε μέχρι τόν 11ο αἰώνα. Σύμφωνα μέ αὐτήν στό κεφάλαιο αὐτό τοῦ Κορανίου ὁ Μωάμεθ ἀναφέρεται στούς Βυζαντινο-Περσικούς πολέμους τῆς ἐποχῆς τοῦ Ἡρακλείου. Σέ αὐτό φαίνεται ὅτι οἱ Πέρσες νίκησαν τούς Ρούμ καί οἱ πιστοί Μουσουλμάνοι εἶναι στενοχωρημένοι, γι’ αὐτό ἐπειδή ἀγαποῦσαν τούς Ρωμηούς. Ἀντίθετα οἱ πολυθεϊστές στήν Μέκκα (οἱ Κορεϊχίτες) χαίρονταν ἐπειδή οἱ Πέρσες λατρεύουν τά εἴδωλα. Ἔτσι, «οἱ Μουσουλμάνοι ἔκλιναν πρός τούς Ρούμ διότι εἶναι καί αὐτοί λαός τῆς Βίβλου». Σύμφωνα μέ τήν ἑρμηνεία αὐτή οἱ Ρωμηοί καί οἱ Μουσουλμάνοι βρίσκονταν στήν ἴδια πλευρά ἐναντίον τῶν εἰδωλολατρῶν Περσῶν.
Ἡ δεύτερη ἑρμηνεία πού ἐπικράτησε στήν διάρκεια τοῦ 11ου αἰῶνος εἶναι ἐντελῶς ἀντίθετη ἀπό τήν πρώτη. Σύμφωνα μέ αὐτήν οἱ Μουσουλμάνοι εἶναι μέ τό μέρος τῶν Περσῶν καί ὄχι μέ τό μέρος τῶν Ρούμ καί ὅτι οἱ πιστοί Μουσουλμάνοι θά χαροῦν γιά τήν νίκη τῶν Περσῶν ἐναντίον τῶν Ρούμ. Ἡ δεύτερη αὐτή ἑρμηνεία δέν μπορεῖ νά ἀναιρέση καί νά ἀντικαταστήση τήν πρώτη, μάλιστα γιά ἕνα διάστημα καί οἱ δύο αὐτές ἑρμηνεῖες συνυπάρχουν. Ἡ δεύτερη αὐτή ἑρμηνεία πού μετέτρεψε τούς Ρούμ σέ ἐχθρούς ὀφείλεται στήν ἀνταγωνιστική δράση τῆς Ρωμαϊκῆς Αὐτοκρατορίας – Βυζαντίου πρός τό Ἰσλαμικό Κράτος στήν Ἀραβία καί στήν ἄμυνα τῶν Μουσουλμάνων κατά τόν 10ο καί 11ο αἰώνα.
Φαίνεται, λοιπόν, ὅτι στήν ἀλλαγή αὐτῆς τῆς ἐξηγηματικῆς ἑρμηνείας τοῦ 30οῦ κεφαλαίου τοῦ Κορανίου ἔπαιξε μεγαλύτερο ρόλο τό ὅτι οἱ Πέρσες ἐξισλαμίσθηκαν καί ἔτσι τό ἐθνικό μίσος τῶν Περσῶν ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων καί Ρωμηῶν εἰσῆλθε μέσα στό Ἰσλάμ. Μέ αὐτήν τήν προοπτική μποροῦμε νά δοῦμε τήν ἀλλαγή ἑρμηνείας τοῦ χωρίου αὐτοῦ τοῦ Κορανίου τόν 11ον αἰώνα, χωρίς βέβαια, νά παραμερίση τήν πρώτη αὐθεντική καί γνήσια ἑρμηνεία τῶν προηγουμένων αἰώνων.
Ὁ π. Ἰωάννης Ρωμανίδης ἀποδέχεται αὐτήν τήν ἄποψη γιά τό πῶς εἰσῆλθε τό μίσος τῶν Ἰσλαμιστῶν ἐναντίον τῶν Χριστιανῶν, γι’ αὐτό ἰσχυρίζεται ὅτι οἱ πρῶτοι Ἄραβες ὀπαδοί τοῦ Μωάμεθ εἶχαν μεγάλο σεβασμό στόν ἑλληνικό πολιτισμό τους. Μάλιστα προσέλαβαν πολλά στοιχεῖα ἀπό τόν πολιτισμό τῶν Ρωμαίων καί ἀναδείχθηκαν ἐφάμιλλοι στόν πολιτισμό μέ αὐτούς. Στό Κοράνιο ἀνευρίσκονται πολλά στοιχεῖα γιά τόν Χριστό, τήν Παναγία καί τούς Προφῆτες.
Διερωτώμενος, πῶς μπορεῖ νά ἐξηγηθῆ ἡ μετατροπή τῆς ἀγάπης τῶν Ἀράβων πρός τούς Ρωμαίους σέ ἔχθρα, γράφει ὅτι μέρος τῆς ἀπαντήσεως αὐτῆς φαίνεται νά εἶναι ὅτι αὐτό ὀφείλεται στούς συνεχεῖς πολέμους μεταξύ τῶν Ρωμαίων καί τῶν Ἀράβων. Ὅμως, δέν μποροῦν νά ἐξηγηθοῦν δύο σημεῖα: πρῶτον, ἡ θρησκευτική καί θεολογική στροφή τῶν Ἀράβων ἐναντίον τῆς Ὀρθοδοξίας τῶν Ρωμαίων καί δεύτερον ἡ ἐγκατάλειψη ἀπό τούς Ἄραβες τῶν ἀπόψεων τοῦ Μωάμεθ γιά τήν Ρωμηοσύνη.
Ὁ ἴδιος ἰσχυρίζεται ὅτι γιά νά ἀπαντηθῆ τό ἐρώτημα αὐτό πρέπει νά ἐρευνηθῆ ἡ «ἐπίδραση τῶν ἐξισλαμισθέντων Περσῶν εἰς τήν καλλιέργειαν τῆς ἀντιρωμαϊκῆς στροφῆς τῶν Ἀράβων, ἀφοῦ εἶναι γνωστόν ὅτι οἱ Πέρσαι εἶχαν ἔντονον μῖσος διά τούς ἑλληνοφώνους Ρωμαίους ἐξ αἰτίας 1) τῶν κατακτήσεων τοῦ Μεγάλου Ἀλεξάνδρου, 2) τῶν συνεχῶν πολέμων μέ τούς Ρωμαίους καί 3) κυρίως τῆς ὁλοκληρωτικῆς καταστροφῆς τοῦ κράτους των ὑπό τοῦ βασιλέως τῶν Ρωμαίων Ἡρακλείου ὡς προεφήτευσεν ὁ Μωάμεθ».
Ἐπίσης, ἰσχυρίζεται ὅτι πρέπει νά ἐρευνηθῆ ἡ ὅλη ἐπίδραση τοῦ ἑλληνικοῦ πολιτισμοῦ τῶν Ρωμαίων στούς Ἄραβες καί τούς Τούρκους. Γράφει: «Δέν εἶναι τυχαῖον τό γεγονός ὅτι ἡ ρωμαίϊκη γλῶσσα παρέμεινεν ἐπί 100 ἔτη ἡ διοικητική γλῶσσα τῶν Ἀράβων μετά  τήν ὑπ’ αὐτῶν κατάκτησιν τῆς συριακῆς καί τῆς αἰγυπτιακῆς Ρωμανίας. Ὑπάρχουν πάμπολλα τά μαρτυροῦντα τήν ἐπίδρασιν αὐτήν ἀπό τούς ἰδίους ἀρχαιοτέρους Ἄραβας ἱστορικούς. Ἡ ἀραβική καί τουρκική μουσική π.χ. βασίζεται ἐπί τό πλεῖστον ἐπί τῆς ρωμαίϊκης ὀκτωήχου, ἡ ὁποία διατηρεῖται μέχρι σήμερον εἰς τά τραγούδια καί τούς χορούς τῶν Ἀράβων καί Τούρκων».
Ὅλα αὐτά, ὅπως γράφει, καθώς ἐπίσης καί οἱ ἀπόψεις τοῦ Μωάμεθ γιά τούς Ρούμ, «δύνανται νά ἀποτελέσουν μίαν σταθεράν βάσιν εἰς τάς σχέσεις μεταξύ τῶν δύο λαῶν (Ρωμαίων- Ἑλλήνων καί Ἀράβων). Τό ἴδιον ὅμως ἰσχύει διά τάς σχέσεις μεταξύ Τούρκων καί Ρωμαίων».

Ἑπομένως, ἡ ἔνταση μεταξύ Ἀράβων καί Ρωμαίων δέν ὀφείλεται πρωτίστως σέ θρησκευτικά καί πολιτιστικά αἴτια, ἀλλά κυρίως καί πρό παντός σέ ἐθνικά καί πολιτικά αἴτια, ἀφοῦ, ὅταν ἐξισλαμίσθηκαν οἱ Πέρσες, τότε τό διαχρονικό ἐθνικό μίσος τῶν Περσῶν ἐναντίον τῶν Ἑλλήνων καί τῶν Ρωμαίων πέρασε καί στούς Μουσουλμάνους. Δυστυχῶς, τό ἐθνικό μίσος ἐπηρεάζει τίς πολιτιστικές καί θρησκευτικές σχέσεις μεταξύ τῶν δύο λαῶν. Δέν εὐθύνονται οἱ θρησκεῖες γιά ὅλες τίς διαφορές καί ἐντάσεις μεταξύ τῶν λαῶν.
Σέ κείμενα ἱστορικῶν παρουσιάζεται αὐτή ἡ σχέση μεταξύ Βυζαντίου, Περσῶν καί Ἀράβων (Βλ. «Βυζάντιο-Ἰράν-Ἄραβες», εἰς «Ἑπτά Ἡμέρες», ἐφημ. Καθημερινή, 30-1-2005).
Οἱ Πέρσες ἦταν ἕνας ἰνδοευρωπαϊκός λαός πού προέρχονταν ἀπό τήν Νότια Ρωσία καί τόν Καύκασο καί ἐγκατεστάθηκαν στά ἀνατολικά τοῦ Περσικοῦ κόλπου τόν 8ο αἰώνα π.Χ.15 καί μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου ἀναδείχθηκαν σέ μεγάλη στρατιωτική καί πολιτική δύναμη στήν περιοχή. Ὁ Ζωροαστρισμός ἦταν ἡ ἐπίσημη θρησκεία τῆς Περσίας. Ἡ διάδοση τοῦ Μανιχαϊσμοῦ  καί τοῦ Βουδισμοῦ προσέκρουε «στίς ἰσχυρές κοινωνικές καί διοικητικές δομές τῆς ζωροαστρικῆς θρησκείας». Στήν Περσία διαδόθηκε καί ὁ Χριστιανισμός ἀπό τά πρῶτα χρόνια, ἀλλά οἱ Χριστιανοί δέχθηκαν τόν διωγμό ἐκ μέρους τοῦ θρησκευτικοῦ καί πολιτικοῦ κατεστημένου τῆς Περσίας καί κατέφυγαν σέ περιοχές κοντά στά σύνορα μέ τήν ρωμαϊκή ἐπικράτεια. «Οἱ περισσότεροι Πέρσες Χριστιανοί ἀσπάσθηκαν τόν Νεστοριανισμό καί ἐπῆλθε ὁριστική ρήξη μέ τήν γραμμή τῆς Κωνσταντινούπολης» (Κατερίνα Καραπλῆ – Χρήστος Σπανουδάκης).
Οἱ Ἕλληνες ἀντιμετώπισαν τήν ἐπιθετικότητα τῶν Περσῶν καί εἶναι γνωστές οἱ μάχες στήν Σαλαμίνα, τίς Πλαταιές καί τόν Μαραθώνα. Εἶναι ἀκόμη γνωστή ἡ νικηφόρα πορεία τοῦ Μ. Ἀλεξάνδρου πρός τήν Περσία καί ἡ κατάκτησή της. Οἱ Βυζαντινοί – Ρωμαῖοι εἶχαν πολλά συμφέροντα στήν περιοχή αὐτή, γι’ αὐτό καί συνεχεῖς ἦταν οἱ ἐχθροπραξίες μεταξύ Βυζαντινῶν καί Περσῶν. «Ἡ ἐγκαθίδρυση μιᾶς ἰσχυρῆς συγκεντρωτικῆς ἐξουσίας μέ αὐστηρή ἱεραρχική τάξη καί ἐχθρικῆς πρός τόν ἑλληνορωμαϊκό κόσμο, ἡ δημιουργία ἑνός καλά ἐκπαιδευμένου στρατοῦ, ἡ προσήλωση στήν ἀρχαία θρησκεία (μαζδαϊσμό- ζωροαστρισμό), ἐπέτρεψαν στήν ἀναγεννημένη Περσία νά ἀποβεῖ ἰσχυρός ἀντίπαλος τῶν Ρωμαίων καί τοῦ Βυζαντίου στή συνέχεια».
Μεταξύ Ρωμαίων- Βυζαντινῶν καί Περσῶν ὑπῆρξαν συνεχεῖς ἐχθροπραξίες, ἀλλά κατά διαστήματα ἐπικρατοῦσαν καί ἀγαθές σχέσεις μεταξύ τους. Ἔτσι, ὑπῆρξαν καί ἀμοιβαῖες ἐπιρροές. Οἱ ἀνώτερες τάξεις τοῦ Βυζαντίου πού ἔρρεπαν στήν πολυτέλεια ἐπηρεάσθηκαν ἀπό τόν περσικό πολιτισμικό πλοῦτο, ἀλλά καί οἱ Βυζαντινοί ἐπηρέασαν τήν Περσία στά γράμματα καί τίς τέχνες (Εὐάγγελος Βενέτης).
Στίς ἀρχές τοῦ 7ου αἰῶνος μ.Χ. ἐμφανίσθηκαν στό προσκήνιο οἱ Ἄραβες. Τήν 31η Μαΐου τοῦ ἔτους 637 «οἱ Ἄραβες τοῦ χαλίφη  Ὀμάρ συνέτριψαν τόν περσικό στρατό στήν Καδεσία». Οἱ Ἄραβες κατέλαβαν τήν Περσία καί ἄρχισε ὁ ἐξισλαμισμός. Στήν ἀρχή οἱ Ἄραβες ἀντιμετώπισαν τούς Χριστιανούς καί τούς Ἰουδαίους, πού συνάντησαν στήν Περσία, ὡς «ἀνθρώπους τῆς Βίβλου», ὅμως ἀργότερα ἐπέβαλαν περιορισμούς καί διακρίσεις.
Τό σημαντικό εἶναι ὅτι οἱ Πέρσες εἶχαν μιά πολιτιστική ὑπεροχή ἔναντι τῶν Ἀράβων, γι’ αὐτό καί «ἄσκησαν καταλυτική ἐπίδραση στόν σχηματισμό τοῦ ἰσλαμικοῦ κόσμου ἀπό τή στιγμή πού αὐτός εἶχε πλέον ὁριστικοποιηθεῖ ἐδαφικά». Ἀκόμη σταδιακά ἐπικράτησε καί ἡ «νεοπερσική γλώσσα» πού «ἀντικατέστησε τήν ἀραβική ὡς ἐπίσημο γλωσσικό ὄργανο στά ἐδάφη πού κατακτοῦνταν ἀπό Πέρσες καί εὐρύτερα Ἰρανίους, δηλ. ἀπό τόν Τίγρη μέχρι τήν Κεντρική Ἀσία καί τόν Ἰνδό ποταμό» (Γεώργιος Κουρπαλίδης).

4. Συμπέρασμα

Ἀπό τήν σύντομη αὐτή παρουσίαση ἐξηγεῖται πῶς οἱ Ἄραβες ἐστράφησαν ἐναντίον τῶν Βυζαντινῶν-Ρωμηῶν. Φαίνεται ὅτι ἡ καλή διάθεση πού εἶχαν οἱ Ἄραβες ἔναντι τῶν Ρωμηῶν Χριστιανῶν μετατράπηκε σέ μίσος καί ἐπιθετικότητα ἀπό τήν ἐπίδραση τῶν Περσῶν, ὅταν οἱ Πέρσες ἐξισλαμίστηκαν, ὁπότε τό ἐθνικό μίσος τῶν Περσῶν ἐναντίον τῶν Ρωμηῶν εἰσῆλθε καί στήν θρησκεία καί ἐπηρέασε τούς λαούς. Ἔτσι ἐξηγεῖται καί ἡ ἀλλαγή ἑρμηνείας τοῦ 30οῦ κεφαλαίου ἀπό τόν 11ο αἰώνα, πού ἀναφέρεται στούς Ρωμηούς, ὅπως παρουσιάσθηκε προηγουμένως.
Μέσα ἀπό μιά τέτοια ἑρμηνεία μποροῦμε νά δοῦμε γιατί μερικοί Μουσουλμάνοι διάκεινται εὐμενῶς πρός τούς Ρωμηούς, ἐνῶ μερικοί ἄλλοι ἔχουν διαφορετική στάση. Ἄλλωστε, μέσα στόν Ἰσλαμισμό ὑπάρχουν διάφορες τάσεις, ὅπως καί σέ ὅλες τίς θρησκεῖες. Σέ αὐτό δέν ἔχουν εὐθύνη τόσο οἱ θρησκεῖες, ὅσο οἱ ἐθνικές καταβολές, ἀλλά καί οἱ πολιτικές σκοπιμότητες. Δυστυχῶς τό ἐθνικό μίσος εἰσέρχεται μέσα στίς θρησκεῖες καί προσλαμβάνει ἕνα θρησκευτικό προσωπεῖο.
Βεβαίως, μέ τήν πάροδο τοῦ χρόνου αὐτό τό μίσος τῶν Ἀράβων- Μουσουλμάνων πρός τόν Χριστιανισμό αὐξήθηκε λόγῳ τῶν Σταυροφοριῶν, ἀφοῦ οἱ δυτικοί Χριστιανοί μέ τίς Σταυροφορίες τους ἔκαναν μεγάλα ἐγκλήματα καί ἐναντίον τῶν Ρωμηῶν καί ἐναντίον τῶν Μουσουλμάνων. Αὐτό φαίνεται ἀπό τό  ὅτι οἱ Μουσουλμάνοι τῶν περιοχῶν τῆς Μέσης Ἀνατολῆς κάνουν τήν διάκριση μεταξύ δυτικῶν Χριστιανῶν καί Ρωμηῶν.
Εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι οἱ Ὀρθόδοξοι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως, Ἀλεξανδρείας, Ἀντιοχείας καί Ἱεροσολύμων ὀνομάζονται τουρκιστί καί ἀραβιστί ἀκόμη καί σήμερα Ρούμ Πατρίκ, δηλαδή Πατριάρχες τῶν Ρωμαίων, ἐνῶ οἱ λεγόμενοι στήν Ἑλλάδα Ρωμαιοκαθολικοί ἐκεῖ λέγονται Λατίνοι καί Φράγκοι. 
Ἐπίσης, στήν συνέχεια οἱ Σελτζοῦκοι Τοῦρκοι, μιά Μογγολική φυλή, ὅταν πῆγαν στήν Περσία, υἱοθέτησαν τόν περσικό τρόπο ζωῆς καί τόν πολιτισμό τους, καί μετά εἰσέρρευσαν στήν Μικρά Ἀσία, ὕστερα ἀπό τήν μάχη τοῦ Ματζικέρτ (1071 μ.Χ.). Ἡ Ὀθωμανική Αὐτοκρατορία, πού ἱδρύθηκε ἀπό τό Τοῦρκο φύλαρχο Ὀσμάν Α΄, μέ τόν Μωάμεθ τόν Πορθητή κατέλυσε τήν Ρωμαϊκή Αὐτοκρατορία, πού τότε εἶχε συρρικνωθῆ σημαντικά, κατέλαβε τήν Κωνσταντινούπολη καί τήν Ἁγία Σοφία καί στήν συνέχεια πέρασε στήν Εὐρώπη μέ τήν κατάκτηση τῶν Βαλκανίων.
Ὅλα αὐτά δείχνουν πόσο κακό εἶναι ὅταν τό ἐθνικό μίσος, ἀλλά καί οἱ πολιτικές σκοπιμότητες εἰσέρχωνται μέσα στόν ἱερό χῶρο τῆς θρησκείας, καί πόσο κακό εἶναι ὅταν ἡ θρησκεία μετατρέπεται σέ ἕνα δεκανίκι τοῦ κάθε ἐθνικισμοῦ, ὅπως τό βλέπουμε σήμερα ἐντονώτερα σέ διάφορα Κράτη ὅπου κυριαρχεῖ ὁ Ἰσλαμισμός-Μουσουλμανισμός. Ἔτσι πρέπει νά ἑρμηνευθοῦν καί ὅσα συμβαίνουν σήμερα στήν Τουρκία.

Ιερόθεος, Μητροπολίτης Ναυπάκτου
Ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου κ. Ιερόθεος γεννήθηκε στα Ιωάννινα το 1945. Είναι πτυχιούχος της θεολογικής Σχολής του Α.Π.Θ, και επίτιμος διδάκτορας του τμήματος Κοινωνικής θεολογίας της Θ.Σ. του Ε.ΚΠ.Α. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους Θεολόγους στον ορθόδοξο χώρο. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πάνω από 25 γλώσσες. Η εις Επίσκοπο χειροτονία του τελέσθηκε στις 20 Ιουλίου 1995

Αγιορείτικη συνταγή για να φτιάξετε παστίτσιο χωρίς κιμά!

Η αγιορείτικη κουζίνα είναι αξιολογότατη, λιτή, νόστιμη, με συνταγές ωφέλιμες για την υγεία. Βασίζεται στα λαχανικά, τα όσπρια, αλλά και στον πλούτο της θάλασσας που περιβάλλει το Άγιο Όρος. Το αγιορείτικο παστίτσιο είναι σίγουρα μια συνταγή από εκείνες που θα σας αποζημιώσει με τη γεύση της, παρά την απουσία του κιμά.
Στη νοστιμιά των πιάτων της αγιορείτικης κουζίνας, όπως το αγιορείτκο παστίτσιο, υποκλίνεται όλος ο κόσμος! Στο Περιβόλι της Παναγίας, οι μοναχοί ετοιμάζουν καθημερινά μοναδικής νοστιμιάς πιάτα, με χιλιάδες συνταγές που χάνονται στα βάθη των χρόνων και ξεχωρίζουν για τις άριστες πρώτες ύλες.

Τα υλικά που θα χρειαστούμε για το αγιορείτικο παστίτσιο είναι:

500 γρ. μακαρόνια για παστίτσιο
λίγη κανέλα
1 κιλό μανιτάρια τεμαχισμένα
1 φλιτζάνι λάδι
3 μέτρια κρεμμύδια
1 ποτηράκι λευκό κρασί
300 γρ. χυμός ντομάτας
Για την μπεσαμέλ
λίγος μαιντανός
7 φλιτζάνια νερό ή γάλα σόγιας
λίγο μπαχάρι
1 ¾ φλιτζάνι αλεύρι
λίγο πιπέρι μαύρο
1 φλιτζάνι λάδι, 1 κουταλάκι αλάτι

Επί το έργον:
Ετοιμάζουμε τη σάλτσα – βράζοντας τα κρεμμύδια που έχουμε λιώσει στο μπλέντερ μαζί με την ντομάτα, τον μαιντανό και αργότερα προσθέτοντας τα μπαχαρικά – ώσπου να στεγνώσει. Σωτάρουμε τα μανιτάρια με ένα φλιτζάνι λάδι και ένα ποτηράκι λευκό κρασί, ώσπου να στεγνώσουν. Ενώνουμε την σάλτσα με τα μανιτάρια. Τα βράζουμε μαζί 5 – 10 λεπτά και αλατίζουμε κανονικά.
Για να κάνουμε την μπεσαμέλ, βράζουμε το νερό η το φυτικό γάλα με το λάδι και το αλάτι και προσθέτουμε το αλεύρι καλά διαλυμένο σε λίγο κρύο νερό. Βάζουμε τα μισά μακαρόνια σε καλά λαδωμένο μέτριο ταψί και μετά βάζουμε την σάλτσα.Στρώνουμε τα υπόλοιπα μακαρόνια και από πάνω την μπεζαμέλ,να καλυφθεί όλη η επιφάνεια. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο , μέχρι να ροδίσει , σε θερμοκρασία 200 βαθμών.

Ποια είναι η συνηθισμένη ερώτηση που ακούς στο Άγιον Όρος

Το Άγιον Όρος είναι ένας τόπος μυστηρίου, που μιλάει πολύ έντονα η σιωπή, δηλ. Αυτή η ίδια η αιωνιότης, αφού η σιωπή είναι η γλώσσα του μέλλοντος αιώνος.

Όπως οι άγιοι Άγγελοι, έχουν μια μεγάλη ακατανόητη για μας νοερά δύναμη, που μεταδίδουν τα θεία νοήματα ο ένας στον άλλο (Μ. Βασίλειος), έτσι και οι επίγειοι Άγγελοι, που ζουν στο Άγιον Όρος και συναγωνίζονται τους ουρανίους και ασωμάτους στην ζωή και την προσευχή, έχουν μια άλλη δύναμη για να μεταδώσουν αυτά που ζουν.
Και αυτή είναι η σιωπή, η οποία, ιδίως στο Όρος, είναι η ευγλωτότερη ρητορεία, μια «σιωπώσα παραίνεσις». Εκεί δε μιλούν πολύ, αλλά ζουν «εν σιωπή» τα μυστήρια του Θεού, βιώνουν την αποφατική εμπειρία της Ορθοδόξου Θεολογίας. Με την σιωπή ακούν την φωνή του Θεού και αποκτούν την αρετή. Κατά τον Άγιο Συμεών το νέο Θεολόγο «οδός ταχεία προς ανάληψιν αρετής η σιωπή έστι τοις εισαγωγικοίς των χειλέων και η μύσις των οφθαλμών και των ώτων η κώφευσις».

Η σιωπή των μοναχών σε διδάσκει.

Διαβάζουμε στο Γεροντικό : «Ο Αρχιεπίσκοπος Θεόφιλος πήγε κάποτε στην σκήτη. Συνάχθηκαν όλοι οι αδελφοί και λέγουν στον αββά Παμβώ : Πες ένα λόγο στον πάπα για να ωφεληθεί. Τους αποκρίνεται ο γέρων : «Αν δεν ωφελείται με την σιωπή μου, ούτε με τον λόγο μου πρόκειται να ωφεληθεί». Στο Άγιον Όρος πρέπει να πας με την πρόθεση να ωφεληθείς με την σιωπή.
Αν ξέρεις να διδάσκεσαι έτσι, τότε όλα θα σου μιλήσουν. Οι σιωπηλές μορφές των μοναχών, τα σπήλαια των ερημιτών, τα κατανυκτικά μοναστήρια, η φύση και τα άψυχα αντικείμενα θα σου πουν πολλές ιστορίες και θα σου μεταγγίσουν υπέροχες διδασκαλίες. Μ’ αυτό τον τρόπο ολόκληρο το Άγιον Όρος διαλέγεται «εν σιωπή».
Μερικές όμως φορές μιλούν και τότε ωφελούν γιατί έχουν βίον καλόν. Και «βίος (καλός) άνευ λόγου μάλλον ωφελείν πέφυκε ή λόγος ένευ βίου (καλού). Ο μεν γαρ και σιγών ωφελεί, ο δε και βοών ενοχλεί. Ει δε και λόγος και βίος συνδράμοιεν, εν φιλοσοφίας απάσης αποτελούσιν άγαλμα» (Ισίδωρος Πηλουσιώτης). Επειδή έχουν βίον άγιον και έχουν γίνει κιθάρες του Αγίου Πνεύματος και «μυστικαί σάλπιγγες» της Αγίας Τριάδος (Αγάπης, Λόγου, Σοφίας), γι’ αυτό και όταν μιλούν οπωσδήποτε ωφελούν. Έχουν «ρήματα» να πουν, γιατί έχουν άφθονες πράξεις.
Και λέγουν τα «ρήματα» όταν ερωτηθούν. Είναι γνωστή από τα Πατερικά βιβλία η ερώτηση : «Αββά, ειπέ ρήμα πως σωθώ». Ρήμα ονομάζεται στην γλώσσα της ερήμου «ο εκστομιζόμενος και αυθεντικός» λόγος που βγαίνει από την καρδιά του ερημίτου σαν γέννημα του Αγίου Πνεύματος και ο ερωτών τον δέχεται σαν προϊόν της Χάριτος, χωρίς να τον επεξεργαστεί λογικά. Του είναι απαραίτητος αυτός ο λόγος από τον Πνευματικό Πατέρα για να ζήσει.
Το ρήμα επομένως βγαίνει από θεοφιλή ψυχή, που έχει τρωθεί από τον Θείο έρωτα. Όπως η Παναγία εκ Πνεύματος αγίου συνέλαβε τον Λόγο του Πατρός και έτεκε τον Θεάνθρωπο Ιησού και επομένως έγινε η «χαρά όλης της δημιουργίας», έτσι και οι Πατέρες, λόγω της καθαρότητος, συνέλαβαν τον λόγο και τον μεταδίδουν σ’ εκείνους που διψούν και γίνονται η χαρά τους…..
«Πλησίασαν κάποιοι αδελφοί τον αββά Φήλικα, έχοντας μαζί τους λαϊκούς. Και τον παρακάλεσαν να τους πει κάτι ωφέλιμο. Αλλά ο γέρων σιωπούσε. Αφού δε πολύ τον παρακάλεσαν, τους είπε : «Λόγο θέλετε να ακούσετε;» Του απαντούν : «Ναι αββά». Είπε λοιπόν ο γέρων : «Τώρα πλέον δεν υπάρχει λόγος.
Όταν ρωτούσαν οι αδελφοί τους Γέροντες και έκαναν ότι εκείνοι τους έλεγαν, ο Θεός έδινε από πάνω την Χάρι, πως να μιλήσουν. Τώρα όμως, επειδή ρωτούν μεν, αλλά δεν κάνουν όσα ακούνε, ο Θεός πήρε την Χάρι του Λόγου από τους Γέροντες. Και δεν βρίσκουν τι να πουν, μια και δεν υπάρχει εκείνος όπου θα τα έκανε». Και ακούοντας αυτά οι αδελφοί στέναξαν και είπαν : «Προσευχήσου για μας Αββά» (Γεροντικό).
Στο παράδειγμα αυτό φαίνεται ότι ο Λόγος είναι φωτισμός της Χάριτος. Η Χάρι φωτίζει καθαρούς και αγίους ανθρώπους και «σαρκώνει» την ζωή σε λόγια. Επίσης ότι λέγεται ανάλογα με την δίψα αυτού που ερωτά και ακόμη ότι οι μοναχοί γνωρίζουν να «συντρείβουν» προς το αγαθό και την πιο ψυχρή καρδιά, έστω και με τον διακριτικό έλεγχο.
Όταν λοιπόν τους ρωτήσεις με απλότητα, ταπείνωση και προθυμία να εφαρμόσεις, τότε θα ακούσεις τις «ελλάμψεις» της Χάριτος. Λόγια απλά, ταπεινά, γεμάτα όμως σοφία και Χάρι. Λόγια «χαριτωμένα».

………………………………….
Επισκέπτεσαι το Άγιον Όρος με την πρόθεση να διδαχθείς περισσότερο με την σιωπή και λιγότερο με τον λόγο.
………………………………….
Οι ερημίτες αγιορείτες μοναχοί, τα ερημικά αυτά και τόσο μελωδικά πτηνά, βιώνουν την Ζωή. Κολυμπούν μέσα στον Παράδεισο. Αυτοί είναι πραγματικά «θεωμένοι», που ζουν όλη την ζωή του Χριστού «εν οστρακίνοις σκεύεσιν», μέσα δηλαδή σε σώματα ταλαιπωρημένα από την άσκηση και την διακονία. Εκεί βλέπει κανείς την , ας την ονομάσουμε, έμπρακτη θέωση και όχι την θεωρητική, που την διδάσκουν οι άγευστοι της Θεολογίας…
Ζουν την πίστη και τα έργα. Γιατί ομολογουμένως η πίστη χωρίς τα έργα είναι φαντασία και τα έργα χωρίς την πίστη είναι ειδωλολατρεία. Πάνω στα τραχύτατα σώματά τους (αφού εξαφάνισαν τον κόσμο με τις υποκριτικές ευγένειες) είναι αποτυπωμένη η Χάρι του Θεού και η μορφή του Χριστού. Ο χορός των αγίων ασκητών «το παρα φύσιν διέφυγε, το κατά φύσιν διέσωσε και των υπέρ φύσιν ηξίωται χαρισμάτων» (Αγ. Νικόδημος)……….

Δειλινό στο Όρος

Ο ήλιος έπεφτε στην δύση. Τα πρωϊνά του Όρους είναι μυρωμένα, μαγεμένα. Το σκοτάδι της νύκτας διαλύεται, ενώ οι μοναχοί βρίσκονται στα Καθολικά των Ιερών Μονών, λέγοντας το «Δόξα σοι τω δείξαντι το φως…». Το διώχνουν θα έλεγε κανείς οι γλυκύτατες μελωδικές φωνές, τα κλυκόηχα κτυπήματα των σημάντρων και τα ζεστά κτυπήματα των ταλάντων.
Αλλά και τα απογευματινά στο Όρος είναι γεμάτα γαλήνη. Πέρασε μια μέρα πάλης και η νύκτα τώρα απλώνει το πέπλο της, μέσα στο οποίο ο μοναχός θα κρύψει πολλούς αγώνες, άφθονα δάκρυα και πολλές πνευματικές ασκήσεις. Πέφτει ο ήλιος, αλλά ο ήλιος που υπάρχει στην καρδιά των ασκητών δεν σβήνει. Μια διαρκής φωτόλουστη μέρα υπάρχει στην ολοκάθαρη καρδιά τους, χωρίς τα σύννεφα των παθών. Ω τα δειλινά του Όρους!
Δειλινά γεμάτα «μαγεία», γεμάτα Χάρι, τυλιγμένα στη σιωπή.
Μετά τον εσπερινό μερικοί αθλητές, με αργές κινήσεις, με πρόσωπο σκυμμένο στην γη, βγαίνουν από τα καθολικά των Ιερών Μονών ή από τα μικρά εκκλησάκια των σπιτιών τους έξω στην φύσι για να ξεκουραστούν λίγο, κάθονται σε ένα λίθινο πεζούλι και αδολεσχούν στην προσευχή, στο γλυκύτατο όνομα του Χριστού. Θέλουν και επιμένουν να το ράψουν στην καρδιά τους με τα χρυσά της προσευχής γράμματα.
Οι ώρες αυτές της γαλήνης, που και η φύση ηρεμεί, που μόνο η θάλασσα μερικές φορές ακούγεται να παίζει με τα βράχια, που ο Βασιλιάς ήλιος χρωματίζει τον ουρανό με όλα τα χρώματα, με συνεπαίρνουν. Η φύση στο Όρος έχει μια άλλη χάρη, απαύγασμα και αυτή της προσευχής και της αγιότητος. Ναι, η άκτιστη Χάρι περνά από την ψυχή στο σώμα κι απλώνεται μέσα στην άλογο φύση και σε όλη την δημιουργία. Τίποτε το άγριο δεν υπάρχει εκεί ή τουλάχιστον δεν το βλέπεις σαν άγριο….όλα είναι ήρεμα. Όλη την νύκτα και την μέρα το Όρος φλέγεται από την προσευχή.
Και αυτή η φύση ημερεύει από τις καλλικέλαδες φωνές των μοναχών, τα γλυκόηχα σήμαντρα και από την υπακοή! «Εδώ και ύδατα καλλίροα και αήρ ευκραέστατος και αύρα ποντιάς, το περιέχον ημάς καταψύχουσα, άλση τε συνηρεφή και κατάσκια πανταχόθεν και χλόη αειθαλής, την όρασιν κατατέρπουσα, φυτών δε έιδη παντοία, ελαίαι, άμπελοι, δάφναι, μυρσίναι.
Σιγώ τάλλα, τα μεν εις τροφήν, τα δε εις τρυφήν, γης υγιαινούσης βλαστήματα, και πτηνών στίφη καλλικελάδων, εν οις πολλή η αηδών και ο κόσσυφος και η χελιδών, ταις φωναίς των τήδε κακείσε περιϊόντων και επ’ αδεία μελετώντων μουσοτρόφων τούτων νεανίσκων συναμιλλώμενα» (Ευγένιος Βούλγαρις).
Δεν με έλκει πολύ η φύσις, αλλά η φύσι του Αγίου Όρους έχει μια άλλη χάρι. Ίσως γιατί την βλέπει κανείς μέσα από την προοπτική των θεωμένων μοναχών και φωτίζεται. Ίσως γιατί την θεωρεί όχι με το μάτι ή το μυαλό, αλλά με την θεωμένη καρδιά. Και η καρδιά ξέρει να αγαπά και να εκτιμά. Ίσως συντελεί πολύ η ησυχία, με όλην την σημασία της, γιατί «άφροντις βίος δια την εις Θεόν ελπίδα φυσικώς κινεί την ψυχήν προς κατανόησιν των κτισμάτων του Θεού» (Αγ. Γρηγόριος Παλαμάς).

Ανάβαση στο δικό μου Θαβώρ

Δειλινό στο Όρος. Και ενώ ο ήλιος πήγαινε να βασιλεύσει, εγώ ανέβαινα για να ανατείλω. Η δύση του ήλιου με βρήκε να ανεβαίνω με πολύ κόπο ένα στενό και δυσκολοδιάβατο μονοπάτι προς την ….ανατολή! Εμείς με την μικρή πίστη δυσκολευόμαστε πολύ σε τέτοιες αναβάσεις, που είναι χαρά για τους πιστούς που έκαναν πράξη την ηρωϊκή τους απόφαση να απαρνηθούν τον κόσμο με όλα του τα θέλγητρα και τις χαρές και αγάπησαν την άσκηση.
Ανέβαινα λοιπόν κάπου στην βόρεια πλευρά του Όρους. Ήθελα να εφαρμόσω τον λόγο του Ιερού Χρισοστόμου : «ως έστι σοι θερμός ούτως ο έρως (καθώς είναι θερμή ακόμη η επιθυμία σου) άπελθε προς αυτούς εκείνους τους αγγέλους, ανάκρασον αυτόν πλέον (θέρμανε περισσότερο την επιθυμία, την αγάπη).
Ου γαρ ούτως ο παρ’ ημών λόγος δυνήσεταί σε ανάψαι, ως η των πραγμάτων θέα».
Δεξιά και αριστερά υψωνόταν απροσπέλαστοι βράχοι με τις κοφτερές κορυφές τους, σαν να έσχιζαν τον ουρανό, όπως και η φωνή και η ζωή των «οικητόρων» του Όρους. Βάδιζα σκυφτός με την «ευχή» στα χείλη, την καρδιά και τον νού, γιατί έτσι πρέπει κανείς να επισκέπτεται το αγιώνυμο Όρος, με αισθήματα απλού προσκυνητού.

Μέσα στους βράχους, σε μικρή απόσταση από το δρομάκι, βλέπει κανείς μερικά σπιτάκια που είναι τα κελλιά των μοναχών-ερημιτών πατέρων. Το ένα μέσα στην σπηλιά, το άλλο προεξέχει λιγάκι και νομίζεις, καθώς το βλέπεις, θα πέσει στην θάλασσα. Μέσα σε αυτές τις μικρές σπηλιές ζουν οι μέλισσες οι πνευματικές, που κάνουν το γλυκύτατο μέλι της ησυχίας. Θυμήθηκα το Δοξαστικό που συνέταξε ο άγιος Νικόδημος για τους αγιορείτας Πατέρας και άρχισα να το ψάλλω, «Ω μελισσών θεοσύλλεκτε, ο εν οπαίς και σπηλαίοις του Όρους καθάπερ εν σίμβλοις νοητοίς το γλυκύτατον μέλι της ησυχίας κηροπλαστήσας». Παρόμοια κελλιά υπάρχουν και στην νότια πλευρά του Όρους στα λεγόμενα Καρούλια. Εκεί το θέαμα είναι ασύγκριτα πιο υποβλητικό. «Επάνω στην κοκκινωπήν επιφάνειαν των βράχων, οι οποίοι νομίζει κανείς είναι αλειμμένοι με σκωρίας, έρπουν εις φρικτόν ύψος πλήθος κατοικιών μέχρι της οφρύος των βράχων. Άλλαι είναι σπήλαια, των οποίων την είσοδον έφραξαν με τοίχους, αφήνοντες μόνον μικράν τινά θύρα. Αλλού, μικρή προεξοχή του βράχου επέτρεψε εις κάποιον τολμηρόν ερημίτην να κτίσει ολόκληρον εκκλησίδριον με τρούλλον, ένα ή δύο κελλιά και κηπάριον από χώμα κουβαλητόν, από το οποίον αναθρώσκει θαυμάσια ανθοδέσμη από καταπράσινα δενδρύλλια, η οποία δίδει εις το τοπίον πλέον όψιν εξωτικήν. Το δε άσπιλον χώμα, δια του οποίου είναι χρισμένα όλα αυτά τα κρυσφήγετα, συντελεί, ώστε να ταπαρομοιάζει κανείς με φωλεάς γλάρων. Οι ασκηταί συγκοινωνούν μεταξύ των με ακροσφαλή μονοπάτια, τα οποία δεν δικρίνονται εκ της θαλάσσης. Αλλά η αναρρίχησις είναι απόφασις πολύ τολμηρά. Υπάρχουν πολλοί εξ’ αυτών των ασκητών, οι οποίοι επί έτη δεν εξήλθον εκ του στενού προαυλίου των. Δια τούτω εις τα ευρυχωρότερα από αυτά τα ασκητήρια υπάρχουν και μικρά νεκροταφεία και εντός των σπηλαίων κοιμητήρια, , όπου φυλάσσονται τα οστά των αδελφών, επί δε του μετώπου εκάστου κρανίου είναι χαραγμένο το όνομά του και η ημερομηνία καθ’ ήν εκοιμήθη» (Φώτης Κόντογλου). Εγκατεσπαρμένοι δεξιά και αριστερά βρίσκονται αυτοί οι πνευματικού γλάροι, τα περιστέρια του ουρανού, που ζουν τον Θεό και ανέρχονται μέχρι τρίτου ουρανού. Αυτό το θέαμα παρατηρεί και όποιος ανεβαίνει εκείνο το στενό μονοπάτι της βόρειας πλευράς του Όρους, που ανέβαινα εκείνο το δειλινό.
Και τον συγκλονίζει σύγκορμα. Αισθάνεται κοντά του την Χάρι του Θεού, που τον δροσίζει, αλλά και τον κατακαίει σαν την «καταφλεγόμενη και μη καιομένην» βάτο του Μωϋσέως. Η θύμησι του φέρνει σκηνές από προγενέστερους Πατέρας, που πέρασαν από τον τόπο εκείνο και τώρα κοιμούνται ήσυχα και ήρεμα, περιμένοντας την αρχαγγελική φωνή και την έλευση του Νυμφίου που θα νυμφευθούν και ομολογουμένως του αποκόπτει την καρδιά από τον κόσμο μ’ όλα τα καλά του.
Μια ολόκληρη ζωή εδώ αγωνίστηκαν για να ειρηνεύσουν και ειρήνευσαν. Τώρα αναπαύονται στους κόλπους του Αβραάμ. Η φωνή του Χριστού «ουκ απέθανε αλλά καθεύδει» αντηχεί δυνατά σε εκείνους τους απόμερους χώρους.
Ανέβαινα με σκέψεις και αισθήματα αλλοιώτικα. Η ησυχία ήταν ο κανόνας της περιοχής. Κάπου – κάπου ακούς μικρά αγριοπούλια να πετούν και να φωνάζουν ή και αηδόνια να κελαϊδούν. «Ο Άθως αηδόνας τρέφει πολλάς και καλάς» (Αγ. Νικόδημος). Κάπου-κάπου ακουγόταν ένα δυνατό κτύπημα. Καθώς προχωρούσα έφτασα σε ένα μικρό σπιτάκι και εκεί είδα έναν γαλήνιο ερημίτη να αγωνίζεται να σπάσει έναν μεγάλο βράχο.
–Ευλογείτε, Γέροντα, του είπα.
–Ο Κύριος, απάντησε.
Αυτός είναι ο χαιρετισμός του Όρους. Όταν ζητάς ευλογίες σου απαντούν, ο Κύριος (να σ’ ευλογήσει). Γνωρίζουν καλά την σημασία του Χριστού για την πνευματική ζωή. Ξέρουν και την ιδική τους αδυναμία. Ο Κύριος είναι ο πόθος τους και η νοσταλγία. Το όνομά Του συχνά επαναλαμβάνουν, αφού ζουν την παρουσία Του. Αυτό είναι «συγκοιταζόμενος, συνανιστάμενος, γλυκαίνων και ευφραίνων την καρδίαν τη παρακλήσει του Αγίου Πνεύματος».
–Τι κάνετε εκεί Γέροντα;
–Να, παιδί μου. Προσπαθώ να σπάσω αυτόν τον βράχο, για να κάνω μια μικρή δεξαμενή και να συγκεντρώσω το βρόχινο νερό, για να πίνω λιγάκι. Πέρυσι υπέφερα πολύ από την δίψα.
–Μα είναι πολύ δύσκολη εργασία! Και μάλιστα με την έλλειψη των κατάλληλων εργαλείων.
–Τι να κάμω; Αφού το σώμα έχει την ανάγκη του νερού. Ο Θεός θα με βοηθήσει. Τίποτε να μην έχουμε εδώ στην έρημο, αλλά λίγο νεράκι είναι απαραίτητο. Πέρασε μέσα στο κελλί για να μας το ευλογήσεις!

Να ευλογήσω εγώ το κελλί του ευλογημένου, σκέφτηκα!! Ο ρυπαρός τον κεκαθαρμένο!
Μπήκα διακριτικά, με πολύ σεβασμό μέσα στο κελλί. Στο κελλί ενός ερημίτου μπαίνεις με δέος σαν σε χώρο μυστηρίου. Ήταν ακαθάριστο, απεριποίητο. Αυτά όμως είναι λεπτομέρειες για τον πνευματικό αθλητή. Που υπάρχει ώρα για τέτοιες δουλειές! Μου έφερε λίγο νερό και ένα λουκούμι, δείγματα της αγάπης του. Πράγματι εκεί στην έρημο καταλαβαίνεις την άδολη και ειλικρινή αγάπη. Μέσα σε ένα μικρό δίσκο με το λίγο νερό και το μικρό γλυκό υπάρχει ολόκληρη η καρδιά του μοναχού! Σου προσφέρει τα πάντα.
–Από τον κόσμο έρχεσαι ;
–Ναι.
–Τι γίνεται ο κόσμος ;
Είναι μια συνηθισμένη ερώτηση, που ακούς στο Όρος. Αυτήν την φορά όμως έχει μεγάλη σημασία. Γιατί ο ερωτών μοναχός έχει πενήντα χρόνια που έφυγε από τον «δυσώνυμο» κόσμο και δεν ξαναγύρισε. Επίσης γνωρίζει καλά ο ασκητής, τι θα πει κόσμος. Είναι το κτίσμα του Θεού, που συγχρόνως γίνεται και απάτη του πονηρού.Μήπως με τα κτίσματα δεν ξεγέλασε ο Σατανάς και τον Αδάμ ; Πόσοι από μας δεν παθαίνουμε το ίδιο;
–Ο κόσμος, Γέροντα, ξέφυγε πολύ από τον Θεό, δεν Τον θυμάται καθόλου και ούτε ζει θεοπρεπώς. Άδειασαν οι Εκκλησίες και γέμισαν όλα τα στέκια του διαβόλου. Έφυγε από τους πνευματικούς και γέμισε τα ψυχιατρεία. Έχει άγχος από τις δουλειές και οι αασχολήσεις του είναι όλες γήϊνες.
Σήμερα έχουμε εκλογές, αύριο πτώση της κυβερνήσεως, μεθαύριο συνέδρια κ.λ.π. Ώρες ολόκληρες παρακολουθούν τις προβολές του Σατανά, που τους αποκοιμίζουν και δεν βλέπουν την ζωή των Αγίων….
–Ω ο ταλαίπωρος κόσμος, είπε ο άγιος ασκητής. Τον κυβερνά ο σατανάς! Φέρνει καθημερινά περιπτώσεις και γεγονότα για να του κλέβει το ενδιαφέρον για την ενθύμιση του Ιησού. Να παύσει να βλέπει τον εαυτό του και τις εσωτερικές του πληγές. Αντικείμενο του ενδιαφέροντος να είναι οι άλλοι και όχι ο εαυτός του. Αυτή η φυγή δημιουργεί και το άγχος που είπατε προηγουμένως.
Ο Αδάμ αμάρτησε, κρύφτηκε, έφυγε από τον Θεό και ήλθαν έπειτα όλα τα δεινά. Το ίδιο κάνουν και οι άνθρωποι. Προσεύχομαι εκτενώς για την σωτηρία όλου του κόσμου. «Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησόν με και τον κόσμο σου».
Όλη την νύκτα προσεύχομαι για να τον λυπηθεί ο Θεός. Αυτή είναι η αποστολή μας σ’ αυτή την ταραγμένη εποχή. Σ’ εμάς έπεσε ο κλήρος να γίνουμε μάρτυρες…
Πολλά μου είπε ο ασκητής εκείνος. Τέτοιες σοφίες θα ακούσεις σε κάθε σου βήμα σαν επισκεφτείς το Όρος. Τον ευχαρίστησα, ζήτησα την ευχή του, τον παρακάλεσα να με θυμάται στις προσευχές του και βγήκα σκεπτικός από το κελλί, που είναι τώρα ο τάφος του, αλλά από εκεί θα αναστηθεί στην αληθινή ζωή.
Κύριε Ιησού Χριστέ ελέησον με τον αμαρτωλό
Ο φτωχός δούλος σου

Α.Ι.Β., Μια βραδυά στην έρημο του Αγίου Όρους,
Ιερά Μονή Γενεθλίου της Θεοτόκου (Πελαγίας), 15η έκδοση, σελ. 17-25.

Ημέρα χαράς για το Κουτλουμούσι και τον νέον Ηγούμενον

Παρακολουθήστε το παρακάτω βίντεο από την χειροθεσία εις Αρχιμανδρίτη και Πνευματικό του νέου Καθηγουμένου της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου Αρχιμ. Νικολάου και την Θεία Λειτουργία επί την μνήμη του Οσίου Παϊσίου, χοροστατούντος του Μητροπολίτου Ανέων κ.Μακαρίου.

Υπενθυμίζουμε, ότι, προσφάτως, έγιναν οι εκλογές για την ανάδειξη του Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Κουτλουμουσίου όπου αναδείχθηκε ο Ιερομόναχος Νικόλαος ως νέος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής. Ο Γέροντας Χριστόδουλος είχε υποβάλει την παραίτησή του, ενώ ο Ιερομόναχος Νικόλαος είχε αναλάβει και ως τοποτηρητής ως αρχαιότερος στην αδελφότητα μέχρι και τις εκλογές.

Παρακολουθήστε:

ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ: ΠΑΝΗΓΥΡΙΣ ΟΣΙΩΝ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΡΗΤΟΡΟΣ ΚΑΙ ΜΗΤΡΟΦΑΝΟΥΣ ΣΤΗ ΜΙΚΡΑ ΑΓΙΑ ΑΝΝΗ

Πανηγύρισε προχθές το βράδυ το κελί του Αγίου Διονυσίου του Ρήτορος και του Οσίου Μητροφάνους στη Μικρά Αγία Άννη.
Η Αγία Άννα είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη σκήτη στο Άγιο Όρος.
Πέντε ώρες μακριά από το μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας και μία ώρα μακριά από το μοναστήρι του Αγίου Παύλου βρίσκεται η σκήτη της Αγίας Άννας. Η Αγία Άννα είναι η παλαιότερη και μεγαλύτερη σκήτη στο Άγιο Όρος. Ιδρύθηκε τον 16ο αιώνα και σήμερα αποτελείται από 50 κελιά και καλύβες που καταλαμβάνουν 85 μοναχοί.
Το κυριακό (κυρίως Ναός) της Αγίας Άννας ονομάστηκε προς τιμήν της Αγίας Άννας και χτίστηκε από τον Πατριάρχη Διονύσιο Βαρδάλη το 1666.
Η βιβλιοθήκη περιέχει 200 χειρόγραφα, 3 κώδικες από περγαμηνή, 700 εκτυπώσεις και πολλές εικόνες. Η σκήτη ανήκει στο μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας.

Η Σύναξη των Αγίων Βατοπαιδινών Πατέρων

Γραφείο ρεπορτάζ: Romfea.gr

---

Με αγιορειτική λαμπρότητα εορτάστηκε σήμερα, Πέμπτη 23 Ιουλίου 2020 η Σύναξη των Αγίων Βατοπαιδινών Πατέρων στην Ιερά Μεγίστη Μονή του Βατοπαιδίου.

Των λατρευτικών Ακολουθιών στον φετινό εορτασμό, προεξήρχε ο Καθηγούμενος της Ι.Μ. Χιλανδαρίου Γέροντας Μεθόδιος.

Επίσης συλλειτούργησαν ο Καθηγούμενος της Ι.Μ. Καρακάλου Γέροντας Φιλόθεος και ο Καθηγούμενος της ΙΜΜ. Βατοπαιδίου Γέροντας Εφραίμ.

Κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας και της πανηγυρικής Θείας Λειτουργίας, έψαλλαν οι Βατοπαιδινοί Πατέρες.

Να αναφερθεί ότι κατά τη διάρκεια της αγρυπνίας ακολούθησε κέρασμα στο Συνοδικό, ενώ το πρωι μετά το πέρας της Θείας Ευχαριστίας ακολούθησε πανηγυρική αγιορείτικη τράπεζα.